بررسی تأثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی دشت مشهد

خشکسالی یکی از پدیده های جوی است که بخش های مختلف محیطی را در طول دوره حاکمیت تحت تاثیر قرارمی دهد. یکی از بخش های متاثر شده ازشرایط بلند مدت خشکسالی منابع آب های زیرزمینی است که متأسفانه کمتراز سایر بخش ها مورد توجه قرار گرفته است. خشک سالی به عنوان بلای طبیعی و پدیده ای اجتناب ناپذیر، از دیرباز در پهنه وسیع کشورهای مختلف به خصوص کشورهای مستقر در مناطق گرم و خشک به کرات وقوع یافته و می یابد. هواشناسان خشکسالی را بارش کمتر از حد معمول که منجر به تغییر الگوی آب وهوایی می گردد، تعریف کرده اند. از دیدگاه هیدرولوژیست ها خشک سالی زمانی اتفاق می افتد که سطح تراز ذخایر آب های سطحی و زیرزمینی از حد معمول پایین تر باشد. وسعت کل منطقه دشت مشهدحدود 164000 کیلومتر مربع است که 5000 کیلومتر مربع آن دشت و بقیه را ارتفاعات تشکیل می دهد این تحقیق با هدف ارتباط بین خشک سالی هواشناسی و هیدرولوژی (آب زیرزمینی) انجام گرفت. برای این منظور از داده های سالانه بارندگی و تغییرات سطح ایستابی ایستگاه مشهد در طول 25سال (1363-1387) استفاده شد. درابتدا وضعیت خشکسالی دشت مشهد با استفاده از شاخص های درصد از بارش میانگین (DIX)، بارندگی استاندارد (SPI) و کلاسه بندی دامنه بارش طی سال های 1363-1387 و با تاکید بر سال آبی1371-1370 ارزیابی گردید و نوسانات سطح ایستابی با دوره های خشک سالی و تر سالی مقایسه شد. نتایج نشان داد که تغییرات سطح ایستابی با تاخیر یک ساله نسبت به نوسانات ترسالی و خشک سالی رخ داده است. سطح ایستابی در سال هایی با بارندگی نرمال نیز دارای افت بوده است که می توان به افزایش برداشت از منابع آب زیر زمینی نسبت داد.

کلیدواژه ها:

آبهای زیرزمینی ، خشک سالی هواشناسی ، کلاسه بندی دامنه بارش ، DIX ، SPI