واکاوی پیوند عناصر شهر ایرانی- اسلامی پیشین با مفاهیم شهر خلاق امروزی

شهر خلاق واژهای است، برآمده از دگردیسی شهر صنعتی به شهر پسامدرن در بستر اقتصاد جهانی، آنجا که کالبد شهر، زمینه ساز خلق شرایطی است، که با آن بتوان منبع استعداد را جذب کرد .اگرچه از منظر تاریخی، خلاقیت و نوآوری همواره جریان زندگی بخش به شهرها و در مقیاس وسیعتر توسعه بشری بوده است، اما پرسش اینجاست که، آیا شهر خلاق در معنای شهری که کیفیت مکان در آن نقش کلیدی را در جذب و حفظ طبقه نوآور دارد، خاص قرن 21 میباشد؟ آیا در گذشته تاریخی شهرها و به طور خاص شهر ایرانی- اسلامی، ویژگی ایدال بر شهر نوآور و جاذب طبقه خلاق وجود داشته است؟ پژوهش پیش رو با هدف گذاری پاسخ به پرسشهای مطرح شده، با روشی تحلیلی- توصیفی انجام گرفته و محوریت زمانی و مکانی آن مربوط به شهر ایرانی- اسلامی بعد از ورود اسلام تا قرون 5 و 6 هجری شمسی میباشد و از نظر فرآیندی، کنکاشی است در ارتباط میانکالبد شهر ایرانی - اسلامی با ویژگیها و ابعاد شهر خلاق در مفهوم کنونی. بر اساس یافتهها، نگارندگان براین باورند که، اگرچه مفهوم شهر خلاق، برآمده از اثر نیروهای اقتصاد جهانی در کالبد شهر است، اما در شهر ایرانی- اسلامی قرون آغازین تاریخ اسلام، شهرهای بزرگ و به ویژه مراکز اصلی، جلو هگاه فرهنگ و هنر غنی بودهاند، و با بستر سازی جذب طبقه خلاق و عرضه المانهای کالبدی نو، مرکزی برای ارائه نوآوری و جذب نوآوران بوده است. از نظرگاه علمی، این پژوهش، انطباقی است تاریخی بین آنچه در گذشته بوده و آنچه در وضعیت کنونی در دیگر نقاط جهان بازساختاردهی شده است و به این نتیجه انجامیده است که، ویژگیهای شهر خلاق ساخته اقتصاد قرن 21 نیست، بلکه در گذشته به شیوههای دیگری وجود داشته و آنچه اکنون اتفاق افتاده، بازساخت کالبدی در تناسب با نیروهای نوین جهانی است.

کلیدواژه ها:

شهر ایرانی- اسلامی ، شهر خلاق ، طبقه خلاق