نقش خرده فرهنگ ها در شکل خانه های سنتی بلوچستان

شکل خانه متاثر از عوامل متعددی است که همهی آنها از نظر میزان اهمیت و تاثیرگذاری در یک سطح قرارندارند. یکی از مهمترین آنها، ویژگیهای فرهنگی میباشد که توجیه کننده ی اشکال مختلف سکونتگاه ها در نواحی با شرایط اقلیمی، اقتصادی و تکنولوژیکی مشابه، است. با این فرض، در نوشتار حاضر سعی شده تا با تعیین جایگاه و اهمیت مقوله خرده فرهنگها در شکل دهی به فرم کالبدی و سازمان فضایی خانه و شناخت عناصر محتوایی آن در این ارتباط، نحوهی تاثیر فرهنگ بر مقوله طراحی و شکل خانه تشریح شود. روش تحقیق در این پژوهش در خصوص مبانی و چارچوب نظری، روش تحلیلی- توصیفی بوده و اطلاعات به روش کتابخانه ای جمع آوری شده است و در نتیجهی آن مدل مدنظر در این نوشتار برای برقراری ارتباط سلسله مراتبی بین فرهنگ و شکل خانه تدوین شد. در ادامه، یافتههای حاصل در رابطه با شکل خانههای سنتی حوزهی مرکز و جنوب استان سیستان و بلوچستان ( منطقه بلوچستان) به عنوان نمونهی مطالعاتی از معماری بومی شرق ایران، مورد بررسی قرار گرفت. دادههای این بخش از طریق مشاهدات میدانی (برداشت نقشه، عکس و مصاحبه) اس تخراج و به روش مطالعه تطبیقی و استدلال منطقی در قالب چارچوب نظری این نوشتار تحلیل شد . در نهایت نتایج به صورت جداولی که در آنها سطوح و لایههای پنهان مقوله فرهنگ در ارتباط با شکل خانه به صورت سلسله مراتبی مشخص شده، ارائه گردید. این سلسله مراتب، نشان میدهد که فرهنگ مقولهای است منتج از نوع جهان بینی که با تعیین ارزشهای مورد قبول جامعه در عرصههای مختلف زندگی از جمله معماری نمود پیدا میکند. این نمود در حوزه معماری خانه، از یک طرف با جهت دادن به شیوه زندگی و فعالیتهای مردم و از طرف دیگر با تحت تاثیر قرار دادن مبانی نظری معماری آن جامعه صورت می گیرد.

کلیدواژه ها:

خرده فرهنگ ، جهان بینی ، شکل خانه ، شیوهی زندگی ، بلوچستان