پایداری سازه های طاقی با مصالح پایدار در معماری بومی ایران

یکی از مهمترین بخشهای سازه ای بنا در معماری بومی ایران که بر شکل گیری اثر معماری و همچنین منظر شهری تاثیر بسزایی دارد ، پوشش ها بویژه گنبدها و طاقها میباشد. از نکات برجسته ای که در مورد فرم های ساختمانی گنبدی باید به آن اشاره نمود خاصیت ایستایی این نوع ساختار های سنتی است.گنبدها که بنا به تعریف دارای شکل هندسی دورانی ، با انحنای دوجانبه هستند ، نیروهای وزن وسایر نیروها را اساسا با مکانیسم نیروهای غشایی به تکیهگاه ها منتقل می کنند. فرم هندسی گنبدها دارای این ویژگی است که معمولا کمترین تنش کششی در این فرم ها بوجود می آید. بنابراین ساختن گنبدها بامصالح ساختمانی پایدار (گل، آجر،سنگ) که قابلیت تحمل نیروهای خمشی را ندارند امکان پذیر است. قوس از جنبه هندسی و فیزیکی یکی از عناصراصلی فرم های طاقی وگنبدی است، پیدایش وتکامل قوس از دیدگاه زمانی قبل از فرم های طاقی وگنبدی نبوده است. اصولا مقطع هر گنبد ویا طاق،قوسی را به وجود می آورد؛ به همین دلیل تکامل فرم های قوسی همراه با سیر تکاملی فرم های طاقی وگنبدی بوده است. از عمده ترین شاخصه هایمعماری ابنیهء تاریخی با مصالح بنایی پایدار ایران، وجود یکپارچگی در ساختار و ماهیت عناصر آن می باشد. لذا در این مقاله سعی بر آن است تا نشانداده شود که چگونه تمامی اجزاء معمارانه و سازه ای در این بناهای سنتی به صورتی پیوسته با یکدیگر عمل می کنند و نمی توان آن ها را از یکدیگرتفکیک نمود.همچنین اهمیت آشنایی و مطالعه و تحقیق در سازه های سنتی معماری ایران جهت پایداری و ماندگاری هنر اصیل معماری بومی ایرانی مشخصمیشود.روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده است.

کلیدواژه ها:

ابنیه تاریخی ، پوشش قوسی ، سازه های سنتی ، مصالح پایدار ، معماری بومی