معرفی چرخه نوین مدیریت جامع بحران با رویکرد امنیت و کاهش تقاضا (با نگرشی جدید بر فازهای برنامهریزی و پیشگیری و کاهش اثرات)

از 44 نوع بلای طبیعی که در دنیا به وقوع میپیوندد حدود 33 بلای آن به صورت مداوم در نقاط مختلف کشور ایران اتفاق می افتد، بگونهای که ایران ششمین کشور از 10 کشور اول حادثه خیز در دنیا و چهارمین کشور در آسیا محسوب می شود . این کشور در میان بزرگترین گسلهای دنیا، که از ایتالیا تا چین امتداد یافته واقع شده است و همین عامل می تواند دلیلی محکم برای پدید آمدن بحران در این منطقه محسوب شود. از طرفی وجود انرژیهایی مثل آب، برق و گاز به عنوان شریانهای حیاتی، از ضروریات اجتناب ناپذیر زندگی بشری هستند و آسیب دیدگی آنها نیز حتی برای مدت کوتاهی سبب توقف خدمات رسانی عمومی میشوند و حتی میتوانند خسارات و صدمات بزرگتری را به دنبال داشته باشند. اما در این میان، زلزله چه از نظر آثار مخرب مادی و چه از نظر تلفات انسانی مخاطره بارترین بلای طبیعی است،. بلاخیز بودن کشور ایران ایجاب می کند که سیستم های توزیع انرژی و نصب تجهیزات و نیز احداث ساختمان ها در زمان وقوع بحران، مقاومت کافی داشته و با استفاده از آموزههایی چون حادثه تلخ زلزله بم و همچنین زلزله سی چو آن چین با اجرای مؤثر مدیریت جامع بحران، آسیب ها و پیامدهای مربوطه را کاهش داده و اشتباهات ، هزینه ها و دوباره کاری ها را به حداقل ممکن رسانید. اما طرحهای کنونی مدیریت جامع بحران در ایران به علت واکنشی بودن و تمرکز بیشتر بر این فاز، در بسیاری از بحرانها توانایی کاهش اثرات و عملکرد مناسب را به دلیل توجه کمرنگ به برنامهریزی از دست میدهند. لذا در این پژوهش با مروری کوتاه بر حوادث غیر مترقبه تلخ اخیر ایران و چین، چرخه پیشنهادی مدیریت جامع بحران با ایجاد فازی مستقل به نام برنامه ریزی و تغییر جایگاه فاز پیشگیری و کاهش اثرات و محوریت دادن به آن را معرفی کرده و به بررسی تفاوتهای نگرشهای جدید این چرخه با مدلهای مرسوم در ایران و نحوه پیادهسازی آن پرداخته میشود.

کلیدواژه ها:

مدیریت جامع بحران ، چرخه ، کاهش تقاضا