بررسی کاروانسراهای ایران نمونه موردی: کاروانسرای شیخ علی خان واقع دراقلیم گرم و خشک

بهترین نمونه شکل گیری سکونت موقت، در کاروانسراها می باشد. در ایران سابقه ساخت این بناها به دوران هخامنشی یعنی بیش از دو هزار و پانصد سال قبل باز می گردد و دوران شکوفایی این بناها مربوط به دوره ی صفویه می باشد. این بناها معنای واقعی کلمه عملکرد گرایی را به نمایش می گذارند به طوری که کوچک ترین تزئیناتی در این بناها به کار نرفته است. کاروانسراها به گونه ای شکل گرفته اند که می توان واژه کل گرایی را به آن ها اطلاق داد، بدین گونه که به دور از هر گونه آبادی در پیرامون خود، هماهنگی کامل جهت رفع نیازهای مسافران را دارا بوده اند که از مهم ترین این ویژگی ها می توان به روش تأمین آب اشاره نمود. شکلی که برای کاروانسراها در نظر گرفته می شده، با توجه به اقلیم و منطقه ای که در آن قرار می گرفته اند بوده است، که از مهمترین این اقلیم ها، اقلیم گرم و خشک می باشد و از طرفی معماری سنتی ایران با ویژگی های منحصر به فردی همچون تأمین سرپناه و مأمن در طول سفر، معماران را به ساخت مهم ترین بنای وابسته به راه و سکونت موقت یعنی کاروانسرا سوق داده است. در این نوشتار پس از شرح ویژگی های اقلیم گرم وخشک، به بررسی ریشه های معماری، عملکرد و عناصر کاروانسراها و نمونه ی موردی کاروانسرای شیخ علی خان پرداخته می شود

کلیدواژه ها:

کاروانسراها ، اقلیم گرم و خشک ، سکونت موقت ، راه ، کاروانسرای شیخ علی خان