ریخت شناسی گنبد پژوهشی در مورد تناسبات و چگونگی پراکنش گنبدهای مساجد فلات مرکزی ایران

در ایران استفاده از سازهی گنبد، برای پوشش دهنههای بزرگ، پیشینهای دیرین دارد. کمبود چوبهای استوار و کشیده که درحقیقت عنصر اصلی پوشش تخت است، سبب شده است که پوشش طاق و گنبد رواج پی دا کند. گنبد در معماری ایران ازجایگاه بالایی برخوردار است. معمار مسلمان ایرانی نهایت ذوق و استعداد خود را در بنای مساجد بهکار گرفته است و علاوه بر لحاظ کردن مسائل ساختاری و سازهای به ابعاد زیباییشناسانه گنبد نیز پرداخته است.این مقاله بر آن است با تمرکز روی تناسبات ابعادی گنبدبه عنوان یکی از مولفههای زیباییشناسانه، سیر تکامل گنبد مساجد در طول دورههای تاریخی متفاوت را واکاوی نماید. به این منظور ابتدا با مروری بر ادبیات موضوع، اقدام به تدوین ش یوهها ی گونهشناسی و استخراج مولفههای اثرگذار جهت مقایسه و دستهبندی گنبدها شده و برای کنترل دامنهی تحقیق این مطالعات، به فلات مرکزی ایران، محدود شده است. مواد و مدارک این پژوهش نمونه ها ی مقاطع گنبدهای مساجد جغرافیای ذکر شدهاست که با توجه به منابع کتابخانه ای جمع آوری و تدوین گردیده است. دستاوردهای این پژوهش با روش های توصیفی_تحلیلی، ترسیم نمودار پراکندگی و آنالیز اطلاعات آماری به سامان رسیده است.

کلیدواژه ها:

گنبد ، گونه شناسی شکلی ، تناسبات زیبایی شناختی ، مساجد فلات مرکزی ایران