پایداری به مثابه فرهنگ یا تکنیک؟ معماری برای جوامع اسلامی و ضرورتهای پاسخگویی به مسائل فرافرهنگی زیست محیطی

هرچند تفکر جهان وطنیی که قائل به خنثی بودن تکنولوژی وقابل استفاده بودن روشهای عقلانیت محورمدرن در همه جا بود دهه ها است جایگاه خود را از جمله در نظریات معماری از دست داده است، پررنگ شدن ضرورت ملاحظات زیست محیطی در طراحی معماری نشان از بازپیدایش نیازهایی دارد که اهمیت توجه به آنها مرزهای فرهنگی را درمی نوردد. بنا براین هرچند در تکوین زیستگاههای سنتی جوامع اسلامی مانند بسیاری جوامع دیگر و در طول تاریخ پاسخهای هوشمندانه ای به ضروریات زیست محیطی داده شده است، این سؤال هنوز جای طرح دارد که در شرایط امروزی که از یک سو آهنگ سریع توسعه فرصتهای زیادی برای تکوین بطی،ارگانیک و از پایین به بالای زیستگاههای جدید باقی نمی گذارد واز سوی دیگر بسیاری از ساخت و سازهای جدید عملاً توسط استفاده کنندگان بومی از محیطهای ساخته شده طراحی و اجرا نمی شوند، آیا پذیرش شیوه های نوین مهندسی معطوف به پایداری به عنوان راه حلهای مهندسی فارغ از بستر فرهنگی برای ساخت محیطهای جدید و متعهد به اصولپایداری در جوامع اسلامی می تواند متضمن موفقیت چنین ساخت و سازهایی باشد، و یا این که این تکنولوژیهای جدید نیازمند گونه ای مناسب سازی یا حتی تغییرات اساسی هستند تا بتوان آنها را در چنین بسترهایی به کار گرفت؟ در تلاش برای یافتن پاسخ سؤال فوق این مقاله با تمرکز بر مجموعه های آموزشی و نگاه به نمونه هایی که اخیرأ با رویکرد پایداری در کشورهایاسلامی احداث شده اند، از جمله بخش آموزشی شهر درحال ساخت مصدر که در آن هم به ملاحظات توجه به بستر اجتماعی و هم ملاحظات پایداری توجه شده، و مجموعه دانشگاهی پتروناس که در عین واقع شدن در جامعه ای اسلامی در طراحی آن بیشتر بر مسئله پایداری تکیه شده، سعی خواهد کرد همسویی یا غیرهمسویی دیدگاههای نوین پایداری و توجه به بستر اجتماعی جوامع اسلامی را مورد بررسی قرار دهد

کلیدواژه ها:

جوامع اسلامی ، پایداری ، شهر پایدار ، فرهنگ ، تکنولوژی