هویت معماری مساجد ایرانی و ارتباط آن با اندیشه های عرفانی

امروزه مساجد ایران بر خلاف گذشته، نتوانسته اند با معماری زمان و عصر خود در هم بیامیزند و از لحاظ فرم و عملکرد ظاهری، همسو وهمگام با نیازهای معاصر شوند. حضور مساجدی با رنگ و بوی معنوی در شهرهای اسلامی ایران که به عنوان مهم ترین عنصر ساختارشهر می باشند، بسیار کم رنگ شده و نقش آن در سازمان دهی فضای شهرهای اسلامی نادیده گرفته شده است. مساجدی که در ایرانساخته می شود نه تنها از فرم های سنتی و اسلامی تبعیت نمی کند بلکه هویتی متفاوت با معماری و فرهنگ هنر ایرانی دارد. ابتدا باید بررسی شود در نگاه مدرنی که ساختار مسجد را به طور کامل تغییر میدهد، آیا به باطن عالم و ملکوت نیز توجه کافی میشود؟ یا این که محور ساخت فقط بر به کارگیری محصولات جدید و دلباختگی به تکنولوژی جدید به منظور ایجاد معیارهایی نو برای معماری حتیدر نوع دینی اش تکیه دارد؟ روش انجام تحقیق به شیوه کتابخانه ای و با استفاده از روش تحقیق کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تحقیق حاضر تلاشی است بر این باور که مؤلفه های اندیشه های عرفانی را به کالبد معماری مساجد به عنوان تجلی گاه عالم معنا در معماری اسلامی پیوند دهد. در معماری مسجد از یک سو نگاه عارفانه و شهودی هنرمند مسلمان با تأسی به مبانی قرآنی و مبتنی بر هندسه و ریاضیات و ازسوی دیگر، نگاه فقهی و کلامی او آثاری ارزشمند پدید آورده است، ضمن اینکه گلدسته ها، محراب و رنگ های به کار گرفته شده در آن مبانی عرفانی و معنوی را در ذهن افراد شکل می دهد، موضوع نورانیت دین الهی در مساجد به شکلی هنری در قالب پنجره های مشبک که از آن نور به داخل می تابد خود روح معنویت را در افراد تقویت می کند

کلیدواژه ها:

هویت ، مسجد ، معماری ، عرفان ، عالم و ملکوت