مقایسه تطبیقی مدینه فاضله اسلامی با سایر آرمانشهرها

یکی از آرزوهای دیرینه بشر، دستیابی به آن نوع شیوه زیست بوده است که زندگی او را با بهروزی و کامیابی قرین سازد اندیشه آرمانشهری آن بخش از اندیشه است که در طول تاریخ راههای تحقق این آرزو را بررسی کرده است آرمانشهر، مدینه فاضله، جامعه توحیدی یا یوتوپیاUtopia جامعهای است آرمانی، که درآنجا زندگانی مردم، کامل و قرین رستگاری است. سوالی که در این تحقیق مطرح می شود این است که آیا می توان تصویری از شهر مطلوب در تمام ابعاد وجودی آن همچون وجوه اجتماعی،مدیریتی، کالبدی و... را بگونه ای بیان کرد که جوابگوی مسائل شهر در عصر حاضر باشد؟ تحقیق حاضر از نوع توصیفی و مقایسه ای است که ابزار آن به صورت کتابخانه ای می باشد و سعی شده تا در چارچوب روش شناسی، از روش اسنادی استفاده شود. در این نوشتار به بررسی مفهوم، ماهیت،شکل، دامنه و عملکرد آرمانشهر در دیدگاه غرب، اسلام و متفکران معاصر و سپس به تحلیل دیدگاهها، ویژگیها، الگوها، حقوق شهروندان، نتایج حاصله زندگی در هرکدام از آنها و فیلسوفان شاخصشان پرداخته شده است و نیز با درنظر گرفتن فرضیه اصلی پژوهش مبتنی بر اینکه نوعی خاص از آرمان شهر ملموس و دینی، متکی بر آموزه های قرآنی و اسلامی در اندیشه اسلامی وجود دارد که همه چیز در آن کاملا روشن و زلال و بدون هیچگونه ابهامیمشخص شده است، الگوی مدینه فاضله اسلامی بیان و ارزیابی شده است. هدف اصلی ای ن پژوهش بدست آوردنمعیارها و تصویری از شهر مطلوب اسلامی است که قابلیت تعمیم در بخش مدیریت شهری و شهرسازی اسلامیایرانی داشته باشد. نتایج حاکی از آن است که تفاوت آشکاری که در مفهوم و ماهیت مدینه های فاضله وآرمانشهرهای فلاسفه و مکاتب مختلف وجود دارد جنبه زمینی یا روحانی و یا اسطورهای بودن آنهاست . نشانه ها و صور شهر مطلوب اسلامی را به وفور در متون مرجع و مکتب اسلامی و ایرانی می توان پیدا نمود که به دلیل ماهیت ذاتی خود جزو اصول بلامنازع بوده و رجوع به این منابع جهت یافتن معیارها و اصول شهرسازی و معماری مطلوب، راهگشا خواهد بود.

کلیدواژه ها:

آرمانشهر ، یوتوپیا ، مدینه فاضله اسلامی