جایگاه حریم در معماری مسکونی ایرانی

یکی از مهمترین ابعاد طراحی فضاهای درونی، میزان پیش بینی حریم در آنهاست. مسلماً نمیتوان در تعیین جای هراتاق و فضا تنها به استفاده مناسب از آفتاب در زمستان و مقابله با آن در روزهای گرم تابستان اندیشید و به مساله حریم و منظر در سطح هم جواری بیتوجه بود. طراحی مجتمع مسکونی اگر با شناخت لازم از فرهنگ و آداب همراه نباشد باعث بروز دوگانگی بین آداب و رسوم و باورهای فضای مسکونی میشود و ساکنان سعی می کنند با تغییر در معماری بنا،واحد مسکونی را با آداب و رسوم و ویژگی های زیست محیطی منطبق کنند. اما جایگاه حریم در معماری کجاست؟ مسئله حریم از جمله مهمترین مسائل فرهنگی ما ایرانیان بوده و با نگاهی به معماری خانه های درونگرا و برونگرای گذشته، درمییابیم که معماری گذشته به شیوه های گوناگون به آن پاسخ داده است. با گذر از فضاهای مختلف برای رسیدن به بخش های خصوصی خانه سلسله مراتب حریم را به کاملترین شکل ایجاد میکردند. عدم توجه به حریم در وضعیت کنونی معماری، خلاء بزرگی ایجاد میکند که با فرهنگ و مذهب ما مطابقت ندارد. طراحی مجتمع مسکونی برای گروه های مختلف اجتماعی، بیتوجه به ویژگی های مردم شناسی آنها نتایج نامطلوبی در جامعه به وجود می آورد. بنابراین به مطالعه حریم و مطالعه انسان شناسی قشر استفاده کننده از مجتمع مسکونی پرداخته میشود و ارتباط متقابل آنها را از جنبه های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و اقلیمی مورد بررسی قرار میگیرد. از نتایج این بررسی سعی در یافتن اصولی است که برای سازمان دادن فضا مورد استفاده قرار میگیرد؛ و منجر به ایجاد محیطی کالبدی میشود. تا در آن محیط، انسانهایی که در مجتمع های مسکونی زندگی می کنند، بار دیگر زندگی خود را در توازن با محیط بیابند.همچنین با ارائه راهکارهایی در جهت طراحی سعی می شود، علاوه بر تأمین نیازهای مردم در زمینه ایجاد فضای سازگار با فرهنگ و روابط اجتماعی شان، استفاده از توانایی های فنی جدید و وسایل زندگی مدرن به گونه ای فراهم گردد، که تناقضی بینشان به وجود نیاید.

کلیدواژه ها:

حریم ، معماری مسکونی ، سکونت ایرانی ، مجتمع مسکونی