بررسی تطبیقی کاربست عناصر معماری سنتی در مساجد معاصر ایران وترکیه: نمونه موردی، مسجد جامع شهرک غرب و مسجد شاکرین

ورود مدرنیته به جهان اسلام در اوایل دهه 1920 و تغییر برخی خصوصیات معماری سنتی به تقلید از غرب،شکلگیری رویکردها و جریانات فکری متنوعی را به دنبال داشت، که گرایشهای معماران را آماج تعاملات وبازخوردهای ویژه قرار داد. همچنین مساجد به عنوان عناصر مهم معماری کشورهای اسلامی مانند ایران و ترکیه که به لحاظ مؤلفههای تأثیرگذار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دارای روند مشابه و یکسانی بودهاند، با تأثیرپذیری ازرویکردهای مختلف طی دوران معاصر شکل گرفتهاند. شناخت این رویکردها مستلزم تبیین دو مسأله است: 1( چه رویکردها و روشهایی در طراحی مساجد معاصر ایران در مقایسه با ترکیه وجود دارد؟ 2( آیا میتوان بر اساس رویکردهای موجود، خصوصیات مشترکی در طراحی مساجد معاصر معرفی کرد؟ نوع پژوهش توصیفی تحلیلی –میباشد که بر اساس روش تطبیقی، ضمن شناخت و بررسی رویکردها و روشهای معماری معاصر ایران و ترکیه بهتبیین نشانهها در عناصر کالبدی مساجد معاصر)بهطور خاص مسجد جامع شهرک غرب در تهران و مسجد شاکرین دراستانبول( و بهرهگیری از اصول صحیح آنها در جهت حفظ هویت اسلامی و رهایی از تأثیرپذیری ناموزون در طراحی مساجد میکوشد. بررسی نمونههای موردی نشان میدهد که تأثیرپذیری از معماری سنتی مساجد در مسجد شهرکغرب با وجود استفاده از اسلوبهای سنتی، و بهرهگیری از اصول معماری گذشته در برخی از عناصر، با تغییر درساختار گنبد، سلسله مراتب و حجم کلی در قیاس با مسجد شاکرین که با رعایت ساختار کلی حجم و فرم مساجدعثمانی، ضمن استفاده از مصالح و تزئینات به شکلی مدرن و منطبق بر معماری سنتی مساجد سرزمین خود بوده،کمتر دیده میشود. در نتیجه رویکردهایی در مسیر نوگرایی مساجد معاصر و در جهت انطباق با معماری سنتی موفقبودهاند، که اصول و معیارهای معماری سنتی و اسلامی را با ایجاد خلاقیت و بهرهگیری از مصالح و فنآوری روزآمد، درجهت پاسخ به نیازهای معاصر پاسخ دادهاند

کلیدواژه ها:

معماری سنتی ، عناصر کالبدی مسجد ، مساجد معاصر ، مسجد جامع شهرک غرب ، مسجد شاکرین