چگونگی ارتقای جایگاه گورستان ها در جوانب فرهنگی واجتماعی توسعه پایدار شهری در ایران

گورستان در اکثر شهرهای امروز ایران، به فضاهایی باز در مقیاس های کلان و خارج از شهرها تبدیل شده است؛ همپای این امر، گورستان های تاریخی درون شهرها نیز به گونه ای متروک به حال خود رها شدهاست و اثری از پویایی فضای شهری در آنها دیده نمی شود .این در حالی است که به نظرمی رسد فضای شهری با عملکرد گورستان، پتانسیل های فراوانی را از جنبه های فرهنگی و اجتماعی دارا است .از آنجایی کهتوسعه پایدار شهری از دهه 08 قرن بیستم در بسیاری از شهرهای جهان مطرح شده است و به تبع آن در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و در اهداف برنامه آتی مطرح است، لذا مسئله روند متروک و فرسوده شدنگورستان های درو نشهری در شهرهای ایران، و همچنین تک و کلان گورستانی شدن در آنها، به عنوان یکی از موانع دست یابی به توسعه پایدار شهری، امری قابل توجه و تأمل برانگیز به نظر می رسد .روش تحقیق: روش مورد استفاده در این مقاله، راهبرد تحقیق کیفی با رویکرد نظریه های زمینه ای است . در زمینه مطالعات تحقیق پیش رو، بررسی نقش گورستان در شهر، به عنوان یک فضای شهری، در جوانب گوناگون فرهنگی و اجتماعی، هریک به نوبه خود م یتواند یار یبخش حل این مسئله باشد . در راستای دست یابی به توسعه پایدار، دستورکار 12 به عنوان مبنایی برای دست یابی به این توسعه به سه جنبه اجتماعی، اقتصادی و زیس تمحیطی پرداخته است و توجهی به امر فرهنگ و تنوع فرهنگی در آن دیده نمی شود . لیکن رویکرد این مقاله ابتدابر لزوم توجه به جنبه فرهنگی در توسعه پایدار است و در این راستا به بیانیه یونسکو در رابطه با تنوع فرهنگی می پردازد . سپس با علم بر نقش فرهنگی و اجتماعی گورستا نها در شهر در کنار آگاهی ازجوانب اجتماعی، فرهنگی و زیس تمحیطی توسعه پایدار، به بیان راهکارهایی برای ارتقای نقش گورستا نها در شهرهای ایران، به سوی دس تیابی به توسعه پایدار پرداخته شده است به طور کلی پیشنهادیمبنی بر ترکیبی از چهار برنامه ذیل مطرح می شود : .2 بازیابی، احیا و ارتقای کیفی گورستان های تاریخی موجود 1.گسترش این گورستان ها بنا به موقعیت و کاربر یها در بافت اطراف.3 مکان یابی مزار های جدید در موقعی تهای مکانی و فضایی مناسب داخل شهر در قالب کاربری های متناسب با آنها؛ نظیر کاربر یهای فرهنگی و به خاک سپردن بزرگان در زمین ههای همخوان با آن در جواراین فضا .4 بهره گیری از گورستان ها به منزله فضای سبز شهری . به نظر می رسد در اجرای هریک از این چهار برنامه پیشنهادی، که در بدنه اصلی مقاله به توضیح و تفصیل آن پرداخته خواهد شد، توجه بهجوانب گوناگون فضای گورستان ضروری است و بدین وسیله در عین سنجش و بهینه عمل نمودن در شرایط ویژه هریک از آنها، م یتوان در جهتتقویت وبهبود عملکرد گورستا نها در دست یابی به توسعه شهری پایدار در کلا نشهرهای ایران گام برداشت

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، شهر پایدار ، معماری پایدار ، طراحی پایدار ، شهر وگورستان ، معماری گورستان