رابطه بین میزان رواناب و شدت باران در خاک مارنی در شرایط آزمایشگاهی

فرسایش آبی در نتیجه ی فرآیندهای جداشدن و انتقال ذرات توسط عوامل فرساینده ی باران و روان آب و رسوب گذاری اتفاق می افتد. فرسایش خاک، نتیجه برهم کنش دینامیک بین تمام فرآیندهای دخیل در این پدیده است. این آزمایش به منظور تعیین رابطه بین میزان رواناب و شدت باران، در یک خاک رسی انجام گرفت. برای این منظور یک نمونه خاک رسی مارنی از سطح استان زنجان جمع آوری شد و به داخل یک فلوم (0/9×4 متر مربع) و یا شیب 10 درصد انتقال یافت. نمونه های خاک تحت 10 رخداد باران یا شدت های مختلف 10، 20، 30، 40، 50، 60 ،70 ، 80 ، 90و 100 میلی متر بر ساعت به مدت یک ساعت با استفاده از شبیه سازباران قرار گرفت. دستگاه شبیه ساز باران مورد استفاده به ابعاد 1×4 متر مربع دارای 20 قطعه نازل(آبپاش) به فاصله 0/5 متر از یکدیگر بود که توانایی تولید باران با شدت حداکثر 120 میلی متر بر ساعت تولید رواناب به اندازه 6 برابر بیش تر از باران با شدت 30 میلی متر بر ساعت بود نتایج تجزیه واریانس نشان داد که میزان تولید رواناب در شدت های مختلف باران تفاوتی معنی دار داشت(P<0/05) با افزایش شدت باران مجموع انرژی جنبشی حاصل از قطرات باران به سطح خاک افزایش پیدا کرد و باعث از بین رفتن خاکدانه ها و در نتیجه کاهش تخلخل خاک شد از سوی دیگر افزایش مقدار اب همگام با افزایش شدت بارندگی عاملی دیگر برای کاهش میزان نفوذ پذیری خاک و افزایش تولید رواناب بود.

کلیدواژه ها:

انرژی جنبشی قطرات ، شبیه ساز باران ، ضربه قطرات باران ، فرسایش آبی