بررسی اسیدهای چرب متشکله بر ژنوتیپ های مختلف گونه های جنس براسیکا بادستگاه گازکروماتوگرافی در استان گلستان

ترکیب و میزان اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع در روغن های نباتی دارای اهمیت فراوانی است. این تحقیق جهت ارزیابی اثر شرایط محیطی ناشی از سه تاریخ کاشت مختلف و دو تکرار بر ترکیب اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع هشت ژنوتیپ از گونه های مختلف جنس براسیکا انجام شد. ژنوتیپ های مورد آزمایش شامل دو ژنوتیپ خردل زراعی جی 98 ، بارد 1، دو ژنوتیپ شلغم روغنی رینبو و کندل و چهار ژنوتیپ کلزا هایولا 401 ، شیرآلی، آرجی اس 003 و سلکت 4 (تلاقی کلزا و خردل زراعی) بودند. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی در سال زراعی 89- 1388 و در سه تاریخ کاشت مجزا ( 26 آبان، 28 آذر و 26 دی) انجام شد. پس از برداشت، بذور حاصل جهت استخراج روغن استحصالی به آزمایشگاه منتقل و بعد از مشتق سازی به دستگاه گاز گروماتوگرافی تزریق شدند. سپس نوع و میزان اسیدهای چرب موجود در روغن ژنوتیپ های مورد مطالعه تعیین شد. نتایج نشان داد که بین تاریخ های کاشت مختلف از نظر ترکیب اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع اختلاف آماری معنی داری وجود داشت. با تاخیر در کاشت و در نتیجه برخورد دوره پر شدن دانه با شرایط محیطی گرمتر درصد اسیدهای چرب غیر اشباعکاهش و درصد اسیدهای چرب اشباع شده افزایش یافت. کمترین میزان اسیدهای چرب غیر اشباع در ژنوتیپ هایولا 401 و بیشترین میزان اسیدهای چرب غیر اشباع در ژنوتیپ شیرآلی مشاهده شد. نتایج این مطالعه به خوبی نشان داد اگرچه میزان و ترکیب اسیدهای چرب در گونه های مختلف جنس براسیکا عمدتاٌ به صورت ژنتیکی تعیین می شود، ولی به مقدار قابل توجهی نیز تحت تاثیر شرایطی طی دوره تشکیل روغن قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

استادیارپژوهش –موسسه تحقیقات پنبه کشور-گرگان ، ایران