مخاطره ی گردوغبار در نواحی جنوب غربی دریای کاسپین

بمنظور درک سازوکار سامانه های جوی که موجب بروز گردوغبار در گیلان می شوند، از داده های ساعتی 12 ایستگاه همدیدی استان گیلان طی سال های 2006 تا 2012 شامل رطوبت نسبی، فشار، باد، پدیده و دید افقی کمتر از 2000 متر استفاده گردید. به کمک تصاویر سنجنده مودیس، روزهای همراه با گردوغبار تایید و جهت مطالعه سینوپتیکی و دینامیکی، داده های فشار سطح متوسط دریا، سرعت قائم در دستگاه فشاری، ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکالی و باد ترازهای 850، 500 و 200 هکتوپاسکالی از سایت NCEP/NCAR استخراج گردید. بررسی ها 2 الگوی کلی گردوغبار را نشان داد. الگوی اول در بهاره اتفاق می افتد که سامانه های کم فشار سودانی، کم فشار فعال روی عراق و شمال شرق آفریقا عامل نفوذ گرد و غبار به منطقه است. الگوی دوم در تایستان است که سامانههای کم فشار حرارتی پاکستان عامل نفوذ گرد و غبار به منطقه می باشد. نتایج نشان می دهد اصلیترین پارامتر تاثیرگذار بر نفوذ گردوغبار به شمال ایران، وجود مولفه مثبت مداری و نصف النهاری باد در سطوح زیرین وردسپهر است که شرایط را برای انتقال از منبع گردوغبارتا مسافت دور فراهم می کند و استقرار کم فشار در نواحی جنوب دریای کاسپین، همراه با حاکمیت پرفشار در مرکز ایران، موجب تقویت باد جنوب غربی می شود. همچنین مشخص گردید استقرار ناوه سطح 500 هکتوپاسکال بر روی جلگه گیلان عامل مهم دیگری می باشد که ضمن وجود تاوایی مثبت در این سطح و رودبادهای قوی در سطح 200 هکتوپاسکا ل امکا ن صعو د و گذر از روی کوه را فراهم می کند. وجود گردوغبار، موجب ناهنجاری در دمای بیشینه روز و کمینه شب نیز می شود.

کلیدواژه ها:

الگوی همدیدی ، گردوغبار ، رشته کوه البرز ، رودباد ، تصاوبر سنجنده مودیس