بحران کویر زایی در تالابهای ایران

تالابها به عنوان کانون های تجمع آب در فلات خشک ایران جایگاه ویژه ای دارند . در دهه اخیر تغییرات اقلیمی، کمبود بارندگی و فعالیتهای انسانی سبب کاهش ورودی آب به تالابها شده است و خشک شدن تالابها را به دنبال داشته است. این خشکی منجر به رسوب کانیهای محلول بویژه نمکها شده است و تالاب ها را به کویر تبدیل نموده است. این پژوهش با هدف بررسی گسترش کویری شدن تالابهای ایران ، تالاب های مهارلو، گاوخونی و میقان را انتخاب نموده است. داده مورد استفاده شامل نقشه توپوگرافی ، نقشه زمین شناسی، آنالیز رسوب شناسی و داده باند های انعکاسی از تصویر +ETM و تصویر IRS-P6 می باشند. در این رابطه 15 نمونه از گاوخونی، 13 نمونه از مهارلو و 11 نمونه رسوب از میقان برداشت گردیده است. روش تحقیق شامل بررسی های میکروسکپی از 120 دانه از هر نمونه رسوب، تحلیل های دانه سنجی از 39 نمونه رسوب ، تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) مبتنی بر ماتریس همبستگی بوده است . بررسی های مورفوسکوپی مقاطع نشان دادند که بخش خشک این تالاب قبلا زیر آب بوده و آثار هوازدگی های شیمیاییدر اکثر مقاطع وجود دارد. همچنین ضریب سایش نمونه ها نشان از فرسایش آبی در رسوبات نمکی و ژیپس دارد. نتایج تحلیل مولفه های اصلی در تصویر +ETM و تصویر IRS، نیز دو سطح را شناسایی نمود که با نتایج رسوب شناسی انطباق داشت. در نتیجه تا کنون چنین خشکی را تالاب های نمونه تجربه نکرده اند و اگر روند خشکی ادامه یابد این تالاب به کویری دائمی تبدیل می شود.

کلیدواژه ها:

تالاب ، کویرزایی ، گاوخونی ، مهارلو ، میقان