بررسی تاثیر توپوگرافی بر آلودگی هوای شهر اراک

شهر اراک یکی از هفت شهر آلوده کشور است که عوامل متعددی در آلودگی آن نقش دارد. لیکن اثر عوامل جغرافیایی به ویژه توپوگرافی بیشتر از همه است. هوای شهر اراک از نظر داشتن برخی عوامل آلوده کننده مانند منوکسیدکربن از تهران نیز آلوده تر است به طوری که سالیانه یک میلیون و 283 هزار تن از این ماده وارد فضای شهر می شود. در این مقاله توپوگرافی و چگونگی تاثیر توپوگرافی در آلودگی هوای شهر اراک شرح داده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شهر اراک از نظر توپوگرافی شرایط خاصی را دارا می باشد به طوریکه دشت اراک توسط یک سلسله ارتفاعات محدود شده و چاله طبیعی بسته ای را پدید آورده است. در کل ارتفاعات این منطقه به گونه ای است که فلات اراک را احاطه کرده و محیط طبیعی متنوعی را شکل داده است. موقع جغرافیایی شهر اراک در کانون همگرایی دو رشته کوه غربی و جنوبی در مدخل دره ای که ارتفاعات فوق را از هم جدا می کند اهمیت توپوگرافی منطقه اراک را در ارتباط با شهر اراک روشن می کند. تاثیرات این نوع توپوگرافی ویژه باعث محبوس شدن شهر اراک توسط ارتفاعات و مانه خروج آلودگی هوا از شهر می شود و همچنین صنایع درست در مسیر بادهای غالب و بادهای محلی شرق قرار گرفته و باعث ورود آلودگی هوا به داخل شهر می شود. سکون هوای آرام در بیشتر مواقع و عدم تحرک هوا به ویژه در پاییز و زمستان و در هنگام وارونگی دما باعث انباشتگی شدید آلودگی ها شده و از صعود طبیعی هوای گرم به بالا و تخلیه آلودگی جلوگیری می کند. اینها همگی از عواملی هستند که مانع خروج آلودگی هوا از شهر و تثبیت کننده آن هستند. در نتیجه در شهر اراک در بیشتر ایام سال شاهد آلودگی هوا هستیم. عوامل طبیعی که کنترل آن برای بشر ممکن نبوده لذا تنها عامل انسانی یعنی صنایع (مولد دود) در حاشیه شهر باید کنترل شودتا بتوان با بهبود شرایط ، اثرات شوء یست محیطی را جبران کرد.

کلیدواژه ها:

آلودگی هوا ، توپوگرافی ، اراک ، صنایع آلاینده