بررسی مخاطره زمینی سنگ ریزش و زمین لغزش دامنه آق توپراق در شهرستان مراغه

نقش مخاطرات محیطی در زندگی انسان ها غیر قابل انکار است و نمی توان نقش آن را در ابعاد اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی و برنامه ریزی های محیطی نادیده گرفت تا جایی که با مطالعه درست و پیش بینی صحیح مخاطرات محیطی در یک مکان، تا حد زیادی می توان از هدررفت هزینه های اقتصادی و تلفات انسانی جلوگیری کرد. در سایه چنین مطالعاتی ، زمین های پایدار و ناپایدار و نوع مخاطره آنها مشخص می شود. سنگ ریزش و مخاطرات ناشی از آن نیز یکی از بلایای طبیعی محسوب می شود که قسمت های مختلف یک دامنه را ناپایدار کرده و به ساخت و سازهای انسانی آسیب می زند. در این منطقه به غیر از زمین ریزشی که مورد بررسی قرار گرفه است زمین ریزش های متعددی به چشم می خورد که از لحاظ مورفولوژی قابل شناسایی اند اما در میان این زمین لرزش ها این زمین لرزش به دلیلی بزرگی و قابل تشخیص بودن یک حالت غیر معمول (کیاس) به حساب می آید به همین دلیل بررسی آن به لحاظ مورفولوژیکی و ابعاد آن ضروری به نظر می رسد تا عوامل مفروض موثر در ان شناخته و مورد بررسی قرار گیرند. در یک مقیاس بزرگ تر آشفتگی در این منطقه از طریق تصاویر ماهواره ای به آسانی قابل شناسایی است. این مخاطره در 17 کیلومتری شمال شهرستان مراغه به اسم آق توپراق واقع است و از لحاظ قدمت، تاریخ رخداد آن نامعلوم است. در این پژوهش با استفاده از تحلیل های مورفولوژی ، هیدرولوژی و زمین شناسی به تعیین نوع مخاطره، علت های مفوض و بزرگی آن در دامنه آق توپراق پرداخته شده است. در این پژوهش از دبی چشمه ها در عامل هبدرولوژی از جنس سنگ و خاک در عامل زمین شناسی و از شیب در عامل ژئومورفولوژی و نیز از روابط نیوتن برای تعیین نیروی آزاد شده و برای تعیین شدت آن از شواهد زمین شناسی استفاده شده است. در این تحقیق نتیجه حاکی از این است که در رخداد سنگ ریزش آق توپراق عامل محلی آب های زیرزمینی و زمین شناسی علت اصلی رخداد بوده اند و عوامل فرعی دیگر نظیر زلزله نقش تشدیدکنندگی را داشته اند.

کلیدواژه ها:

سنگ ریزش ، حوضه آبخیز آشان ، آق توپراق ، مخاطره زمینی