الزامات ایجاد دیوان بین المللی محیط زیست در نظام حقوق بین الملل

آلودگی های گسترده زیست محیطی در اثر رشد و پیشرفت صنعت و تکنولوژی در سالهای اخیر به یکی از چالشهای اساسی جامعه جهانی تبدیل شده است. تا آنجا که محیط زیست کره زمین دچار صدمات غیرقابل جبرانی شده و بحرانهای زیست محیطی شدیدتری نیز آینده کره زمین را تهدید می کند. حقوق بین الملل برای مقابله با چنین روندی اقدام به تدوین و توسعه قواعد زیست محیطی بیشماری در عرصه بین المللی نموده است که حاصل این تلاشها ارتقاع حق بر محیط زیست به عنوان یک حق بشری قابل ادعای رسیدگی قضایی و پیش بینی مسئولیت بین المللی برای دول ناقض این حق و دیگر کنوانسیونهای زیست محیطی می باشد. در سالهای اخیر بسیاری از پروندهای زیست محیطی در دیوان دادگستری بین الملل و دادگاهها حقوق بشر امریکا و اروپا مورد رسیدگی قرار گرفت. ولی این دادرسی ها هیچ گاه نتوانست بصورت مطلوبی مانع از رشد تخریب محیط زیست زمین گردد. دودکشهای کارخانه ها همچنان در حال تولید گازهای گلخانه ای است، آلودگی دریاها و رودخانه ها روز به روز تشدید می شود و روند گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی همچنان ادامه دارد. علتهایی مانند صلاحیت ترافعی دیوان دادگستری، عدم امکان طرح دعوی برعلیه تابعان غیر دولتی حقوق بین الملل در دیوان دادگستری که ناقض کنوانسیونهای زیست محیطی شده اند در کنار نبود ضمانت اجرایی قدرتمند سبب شده است که حقوق بین الملل محیط زیست علی رغم ایجاد کنوانسیونها و نهادهای بین المللی زیست محیطی بی شمار به هدف اصلی خود نائل نشود. از این رو به دلیل اهمیتی که حفاظت از محیط زیست برای ادامه حیات بشری دارد لزوم ایجاد دیوانی بین المللی با موضوعیت حفاظت از محیط زیست امری اجتناب ناپذیر است. دیوانی با صلاحیت جهانی که شامل همه تابعان حقوق بین الملل گردد و صلاحیتی غیر ترافعی و با ضمانت اجرایی قوی که بتواند آینده حیات بشریت را تضمین نماید.

کلیدواژه ها:

حقوق بین الملل محیط زیست ، دیوان بین المللی محیط زیست ، حق بر محیط زیست ، آلودگی زیست محیطی