نقش سرمایه فکری در مقایسه با سرمایه های مالی در یک سازمان تحقیق و توسعه

امروزه برای فراهم نمودن حداکثر شرایط لازم برای دستیابی به اهداف، سازمان ها نه تنها باید دارایی های ناملموس خود را شناسایی، اندازه گیری و مدیریت کنند بلکه می بایست همواره سعی کنند تا این گونه دارایی ها را بطور مستمر ارتقاء و بهبود بخشند. در اقتصاد مبتنی بر دانش از سرمایه فکری به منظور خلق و افزایش ارزش سازمانی استفاده می شود و موفقیت یک سازمان به توانایی اش در مدیریت این منبع کمیاب بستگی دارد. واقعیت آن است که سازمانهایی که نتوانند دارایی های دانشی خود را بطور مستمر ارتقاء دهند، بقاء خود را به خطر انداخته اند. همچنین یکی از قابلیت های مهم سازمانی، که می تواند در خلق و تسهیم دانش به سازمان ها کمک کرده و برای آنها در مقایسه با سازمان های دیگر مزیت سازمانی پایدار ایجاد کند، سرمایهی اجتماعی است. در این تحقیق سعی شده است با در نظر گرفتن مولفه اصلی سرمایه فکری و جستجوی گستردهی نظریات موجود در مورد این موضوع و با در نظر گرفتن شرایط سازمان مورد نظر (یک سازمان تحقیق و توسعه) و با نگاهی به تحقیقات بومی انجام شده در کشور به بررسی سرمایه فکری و مولفه های سه گانه آن در وضعیت موجود در این سازمان به صورت کیفی پرداخته شود. سپس به بررسی رابطه ی بین سه مولفه اصلی سرمایه فکری با یکدیگر و همچنین سرمایه فکری سازمان با سه شاخص مالی در نظر گرفته شده در سازمان پرداخته شده است. با توجه به مراحل انجام شده در این تحقیق، سرمایه اجتماعی که از مولفه های اصلی سرمایه فکری است، دارایضعف بیشتری در این سازمان بوده و تعداد زیادی از مولفه های هر سه عامل ذکر شده مقداری کمتر از حد متوسط را نشان می دهد. با توجه به داده های بدست آمده از پرسشنامه، ارتباط زیادی بین سرمایه فکری و سرمایه های مالی سازمان حاصل شده است. همچنین مولفه های اصلی سرمایه فکری را با استفاده از مدل بنتیس، طراحی و برای هر مولفه ریز مولفه های بومی سازی شده ای تدوین گردیده است. با کمی کردن ریز مولفهها و اندازه گیری آن، شاخص های سرمایه فکری مورد اندازه گیری قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آنها تعیین شده است تا بتوان در نهایت ارتباط میان سرمایه فکری و افزایش استفاده از دارایی های سازمان تحقیق و توسعه را مورد ارزیابی قرار داد. این تحقیق به روش پیمایشی توصیفی انجام و جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه کیفی بر اساس مدل بنتیس انجام پذیرفته است. برای کمی کردن پرسشنامه از طیف 5 گزینهای لیکرت استفاده و از آمارهای توصیفی مانند میانگین، واریانس و جدول فراوانی برای توصیف اطلاعات استفاده شده است. همچنین چهار فرضیه تدوین شده به منظور تعمیم نتایج با آزمون های ناپارامتریک کای دو (x2) تست گردیده و نمونه آماری 37 نفره ای از کارشناسان خبره سازمان تحقیق و توسعه مورد بحث به روش قضاوتی انتخاب شده اند. در نهایت با آزمون فرضیات تحقیق، مشخص گردید که ارتباط معنی داری بین سرمایه فکری و افزایش استفاده از دارایی ها و همچنین بین سرمایه فکری و هر یک از شاخص های انسانی، ساختاری و رابطه ای وجود دارد.

کلیدواژه ها:

سرمایه فکری ، سرمایه انسانی ، سرمایه ساختاری ، سرمایه رابطه ای