مطالعه شبکه هیدروگرافی حوضه آبخیز طالقان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرم افزار Smada

مطالعه شبکه هیدروگرافی در یک حوضه ارتباط مستقیم با ساختمان زمین و ژئومورفولوژی دارد و نحوه تاثیر عملکرد فرایندهای دینامیک درونی و بیرونی را مشخص می کند. شبکه هیدروگرافی عموما یا ساختمانی بوده و یا فرسایشی هستند. فرسایش آبهای جاری منجر به تشکیل اشکال مختلف مرفولوژی در روی سازندهای زمین شناسی می گردد. با توجه به احداث سد مخزنی و انحرافی طالقان جهت تامین آب اراضی کشاورزی دشت قزوین و تامین بخشی از آب مصرفی و شرب کلان شهر تهران و همچنین تشدید فرسایش خاک و حرکت های تودهای و بهره برداری نامناسب، خاک و منابع ارضی منطقه در معرض تهدید جدی قرار گرفته است. بنابراین لازم است هیدروگرافی منطقه مورد بررسی قرار بگیرد. در این تحقیق با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) حوضه آبخیز طالقان به 29 زیر حوضه تقسیم شد وشبکه های زهکشی منطقه ترسیم و رتبه بندی شد و داده های رسوب و دبی حوضه موردمطالعه در نرم افزارهای SPSS, Exeal , Smada مورد بررسی وتجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سپس هیدروگراف فصلی حوضه تهیه شد. با توجه به این هیدروگراف بیشترین دبی در فصل بهار ملاحظه می شود که 79/64 درصد دبی را به خود اختصاص داده است و کمترین مقدار دبی فصلی در این ایستگاه در فصل پاییز ملاحظه می شود که 79/8 درصد دبی فصلی را شامل می شود. همچنین احتمال دوره برگشت سیلاب در منطقه پیش بینی گردید. با توجه به احتمال این که دبی اوج سیلاب حوضه معادل 123 متر مکعب بر ثانیه باشد 50/0 درصد است و چنین حالتی به طور متوسط هر 200 سال یک بار اتفاق می افتد. در پایان نمودار توزیع فصلی رسوب و دبی تهیه شد که مقدار رسوب و دبی را در فصول مختلف سال نشان می دهد. در این نمودار نیز مشاهده می شود که بیشتری دبی و رسوب مربوط به فصل بهار می باشد و این افزایش به علت ذوب برف ها در ارتفاعات منطقه در نتیجه گرم شدن هوا و از طرف دیگر به علت ریزش های جوی در حوضه آبخیز می باشد.

کلیدواژه ها:

رسوب ، هیروگراف ، آبخیز ، طالقان ، سیستم اطلاعات جغرافیایی