بررسی حکمت هنر آینه کاری در معماری اسلامی (نمونه موردی: خانه های قدیمی اردبیل)

آینه در ادب فارسی به معنای پاکی، صفا، راستی و روشنایی بوده است و نوسط هنرمندان در معماری اسلامی نیز استفاده شده است. آینه کاری هنری کاملاً اسلامی است و حاوی اشکال هندسی اسلامی می باشد. چنانکه میتوان آن را هنری دینی و سنتی تلقی کرد. نور مطلق خداوند است و همین طور نور در اسلام سمبل هدایت مومنین از تاریکی و ظلالت معرفی شده است، پس بازخورد نور از آینه هایی با شکستگی های زیاد و طرح های متنوع علاوه بر ایجاد فضای زیبا، می تواند حس وحدت و یگانگی خداوند را نیز یادآور باشد. در مکان هایی هم که آینه کاری شده، اشکال هندسی آینه و حضور نور و تاثیر متقابل آن بر آینه، فضای عرفانی خاصی را ایجاد کرده است که تاثر گرقته از آیه های قرآن می باشد. علاوه بر این ها آینه کاری در شاخصه های معماری مدرن نیز قابل بررسی می باشد، آینه کاری می تواند روشی برای جلوگیری از پژواک های متوالی صوت باشد. تغییر شکل، پرهیز از سطوح موازی و یا ایجاد شکستگی در سطوح صاف از پژواک های متوالی جلوگیری می کند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی هنر آینه - کاری و حکمت آن در معماری اسلامی و همچنین نقش های کاربردی آن از قبیل کمک به تشخیص وضوح گفتار در معماری (آکوستیک) می پردازد. در نتیجه با بررسی آینه کاری در خانه های قدیمی اردبیل، توجه به این نکته که نور در معماری اسلامی ایران همیشه به منزله روشن کردن کامل فضای معماری بکار نمی رود و بلکه گاهی جنبه عرفان و تقدس به خود گرفته و جنبه های دیگر فضا )رنگ، بافت و...( را تحت تاثیر قرار داده و بر آنها تاکید می کند، بارزتر می گردد و استفاده از هنر آینه کاری مبین رسیدن کثرت به وحدت الهی می باشد.

کلیدواژه ها:

آینه کاری ، معماری اسلامی ، نور ، آکوستیک ، وحدانیت الهی