پهنه بندی آلودگی فلزات سنگین در مناطق حساس سواحل شمالی خلیج فارس مطالعه نمونه: جنگل های مانگرو خور بیدخون در استان بوشهر

مانگرو در سواحل مناطق اقلیمی گرمسیری و نیمه گرمسیری و همچنین در مناطق معتدل دنیا پراکنده شده اند. در این مناطق مانگرو ها با تولیدکالا ها و فراهم آوری خدمات زیاد مانند حفاظت از سواحل در برابر طوفان و فرسایش فایده مندی هایی را برای بشر ایجاد می کنند . واژه مانگرواشاره به گونه درختی یا درختچه ای بردبار به شوری دارد که در سواحل پناهگاهی و مصب ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد م ی کند .مانگروها به دلیل حضور در پهنه های بین جزر و مدی، شدیداً با اکوسیستم های دریایی و خشکی بالا دست رابطه متقابل دارند و از ا ین طریق بهتقویت یک مجموعه حیاتی جانوری و گیاهی متنوع در مناطق ساحلی - دریایی، آب های لب شور تا شیرین و گونه های خشکی زی کمک می کنند. مانگروها دارای بیوماس غنی می باشند که نسبت به سایر جوامع گیاهی از جهات مختلف پربارتر است. بنابراین، به عنوان منبع غذایی مهمی درمحدوده استقرار خود محسوب می شوند. رسوبات رویشگاه، غنی از مواد آلی و به طور متناوب از آب اشباع است که به علت کمبود اکسیژن و تجزیهبی هوازی بوی سولفید می دهد. در صورتی که روند بی هوازی در رسوبات سواحل مانگرو به دلیل افزایش بیش از حد مواد آلی (اغلب در اثر آلاینده ها) ادامه یابد، سولفید متصاعد شده با آب تشکیل اسید سولفوریکH2So4می دهد که با اسیدی شدن محیط اثر منفی مستقیم بر آبزیان دارد آلودگی محیط زیست بوسیله فلزات سنگین تبدیل به یک مشکل جهانی شده است [ 2]. فلزات سنگین یکی از جدی ترین آلاینده ها در محیط طبیعی به دلیل خاصیت سمیت، تجزیه ناپذیری و تجمع پذیری می باشند. به طوری که با ورود فلزات سنگین از منابع طبیعی و مصنوعی به پیکرهموجودات، در بافت های موجودات تجمع می کنند که انباشت در بافت ها و بدن جانداران از خطر سمیت آن مهمتر است [ 3]. در سال های اخیر به دلیل رشد با شتاب توسعه، مقادیر زیادی از فلزات سنگین به محیط های طبیعی وارد شده است. اکوسیستم های آبی به دلیل اینکه از قابلیت های بالاتری از نظر توسعه برخوردار می باشند، در معرض خطرات جدی تری از فلزات سنگین قراردارند. از طرفی دیگر ریزش های جوی و جاری شدنرواناب ها به سمت دریا مقادیر زیادی از فلزات سنگین تولید شده در اکوسیستم های خشکی را که از فعالیت های انسانی و یا طبیعی ناشی می شودبه اکوسیستم های دریایی می رساند. وقتی که فلزات وارد اکوسیستم های دریایی می شوند، بیشتر آنها ته نشین می شود و با رسوبات، مواد آلی، اکسیدهای آهن و منگنز، سولفید ها و رس ترکیب می شوند [ 4]. بنابراین رسوبات دریایی به عنوان جذب کننده فلزات سنگین محسوب شده و یکی.[ از شاخص های ارزیابی میزان اثرات انسانی را در این اکوسیستم ها فراهم می آورند [ 5خیلج فارس یکی از قدیمی ترین گذرگاه های آبی در دنیا محسوب می شود. نام خلیج فارس به 500 سال قبل از میلاد بر می گردد. زمانی که اولین امپراطور پارس (کوروش) بر آسیای میانه و غربی حکومت می کرد. منابع شیلاتی خلیج فارس بسیار غنی است، همچنین دارای جزایر مرجانی بسیارزیبا می باشد. خلیج فارس به علت صدف های مروارید ساز گرانبها از هزاران سال قبل شهرت تاریخی داشت. فروشنده ها و تاجران عربی یک شبکهتجارتی درخلیج فارس راه انداخته بودند که حتی با دولت های بسیار دورتر از شرق چین ارتباط داشتند [ 6]. درحدود 57 تا 66 درصد منابع نفت ی شناخته شده در دنیا و 45 درصد ذخایر گاز طبیعی دنیا در مجاور و یا زیر بستر دریایی خلیج فارس واقع شده است [ 7]. افزایش وابستگی جوامع امروزه به نفت و گاز طبیعی، باعث توسعه بالا در سواحل و مناطق مجاور آن شده است که احتمال اثرات منفی برای محیط زیست منطقه را افز ایش داده است

کلیدواژه ها:

نقشه سازی ، جنگل مانگرو/Avicennia marina/فلزات سنگین ، استان بوشهر ، خلیج نایبند ، زمین آمار /GIS