جایگاه عقل و ارتباط آن با عقل فعال از منظر فارابی و ملاصدرا

فلاسفه اسلامی با توجه به عقاید اسلامی و مبانی فلسفی خود کوشیدند تا برای آفرینش و پیدایش کثرت موجودات از موجود واحد بسیط تبیینی عقلانی بیابند. از یک سو آنها با کثرت موجود در عالم مواجهه می شوند و از خود می پرسند چگونه از خدایی واحد و بسیط محض است این همه کثرت صارد شده و از سوی دیگر آنها معتقد بودند که جهان، عالم تکثر است و نباید بدون واسطه از خداوندی که واحد از جمیع جهات است صادر شده باشد. لذا یک سلسله وسائط مجرد را واسطه قرار دادند و به این امر اتفاق نظر داشتند که آن واسطه عالم عقول است، که واسطه در ایجاد عالم ماده می باشد، اگر چه اختلاف نظرهایی درباره عقول و نیز نحوه کثرت عقول در بین آنها وجود دارد. حق تعالی باطن البواطن و حقیقه الحقایق نفس انسانی است تنها راه معرفت و دست یابی به مراتب باطنی خود نزدیک شدن به آن حقیقت مطلق است، سالک در پرتو مراقبت و مجاهدت و عبادت خالصانه و نیز در اثر دوری گزیدن از لذت های حیوانی مستعد دریافت تجلیات حق تعالی شده و مراتب مثالی و عقلی و فرا عقلی نفس خود را به شکوفایی می رساند و به آن معرفت حضوری پیدا می کند.

کلیدواژه ها:

ملاصدرا ، فارابی ، عقول ، عقل فعال ، صدورکثرت ازوحدت