بررسی فقهی -اقتصادی استفاده از نهاد وقف در تامین مالی خرد اسلامی

دیدگاه فقیهان اسلام در مالکیت بر اصل موقوفه متفاوت است. آیا واقف مالک است؟ یا موقوف علیهم؟ یا خدای متعال؟ یا تفصیل بین وقف خاص که موقوف علیهم باشد، و بین وقف عام که خدای متعال باشد؟ یا اینکه اصولا موقوفه مالک لازم ندارد؛ بلکه شخصیتی حقوقی است که اصل و فرعی و اساس نامه ای به نام موقوفه دارد و متولی، ناظر، قاضی، قانون و سرانجام ولی فقیه متکفل حفظ و ارتقای منافع این شخصیت حقوقی در جامعه هستند؟ بحث در این موضوع نگاه تمام طرف های درگیر در مساله وقف را اصلاح می کند و تغییر نگاه به اصلاح نهاد وقف می انجامد. فرضیه تحقیق این است که: « توجه به شخصیت حقوقی موقوفه همراه با الگوی ارائه شده در سیره امیر مومنان حضرت علی که تغییر موقوفه را به هنگام کاهش منافع در وقف نامه شرط می کند، راه اصلاح نهاد وقف را فراهم می کند.» این تحقیق الگوی استفاده از نهاد اسلامی وقف در موسسات تامین مالی خرد اسلامی را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. در واقع ضمن بررسی انواع گوناگون منابع وقفی که می توانند به عنوان منبع درامدی برای موسسه تامین مالی خرد مطرح باشند (وقف اموال منقول و غیر منقول و وقف پول و انتشار اوراق وقف) مزیت های اقتصادی که در صورت استفاده از نهاد وقف در تامین مالی خرد اسلامی در حوزه تجهیز منابع و همچنین استفاده از عقود اسلامی (مشارکتی و مبادله ای وقرض الحسنه) در حوضه تخصیص منابع ایجاد می شود را مورد بحث قرار می دهد.