نگاهی به جایگاه تاریخی خلیج فارس با تأکید بر وضعیت نیروی دریایی ایران عصر پهلوی در خلیج فارس

خلیج فارس نام تاریخی آب هایی است که از دوره باستان تا به امر وز بدین نام خوانده شده و از قرن ها پیش و از زمان تمدن بینالنهرین به عنوان یک آبراه مهم تجاری و نظامی اهمیت ویژهای داشته است و به سبب قرار گرفتن در مسیر خطوط دریایی اقیانوس هند، دریای عمان، دریای سرخ و دریای مدیترانه و اتصال به سواحل ایران، بین النهرین و شبه جزیره عربستان، در دورههای مختلف تاریخ و در بیش تر کشمکش های سیاسی و رقابت های اقتصادی شرق و غرب نقش مهم و محوری ایفا نموده است . خلیج فارس و دریای عمان همواره در سیاست خارجی دولت های ایران جایگاه ویژهای داشته است. با وجود فراز و نشیبهای پی در پی در تمرکز سیاسی و توانمندی اقتصادی و نظامی حکومت ها، این فرایند از روزگار باستان تا دوران معاصر کم و بیش ادامه یافته است. با ظهور دولت پهلوی، خلیج فارس و دریای عمان در عملکرد خارجی و سیاست منطقه ای ایران به اهمیت بینظیری دست یافت و جزو جدایی ناپذیر سیاست های نزدیک و کلان دولت شاهنشاهی تهران قرار گرفت . تکاپوهای نوین ایران برای بازگرداندن قدرت و حاکمیت سنتی در سرحدات شمالی و جنوبی تنگۀ هرمز با تأثیرپذیری از مجموعه عوامل در هم تنیده داخلی و بین المللی، نقش آفرینی ممتاز و مسلطی را به همراه داشت .در این پژوهش به نیروی دریایی حکومت پهلوی در خلیج فارس پرداخته میشود . ابتدا پیش از هر چیز اوضاع طبیعی و سیاسی و ویژگی های خاص خلیجفارس بررسی میشود و دلیل توجه سرزمین های اطراف خلیج و دولت های دیگر به این منطقه مورد بررسی قرار می گیرد. سپس تاریخ دریانوردی ایران از دوره باستان به طور خیلی مختصر ذکر می شود تا پیشینۀ نیروی دریایی و کشتیرانی ایران جهت بررسی کامل دوره پهلوی روشن شود . پس ازآن نیروی دریایی حکومت پهلوی به طور مفصل مورد ارزیابی قرار می گیرد؛ چگونگی تأسیس نیروی دریایی و عملکرد و تجهیزات آنها که به دوره رضاشاه و محمدرضاشاه پهلوی تقسیم میشود، از مسایل مورد بررسی است

کلیدواژه ها:

خلیج فارس ، نیرویی دریایی ، اقیانوس هند ، رضاشاه ، پهلوی دوم