بررسی تطبیقی شکل گیری و کارکرد دولت مدرن در اروپا و ایران

دولت مدرن یا دولت ملت، از نظر بسیاری از جامعه شناسان معاصر پدیدهی کاملاً جدیدی است که مقدمات نظری آن درنیمه دوم قرون وسطا و در حوزه فرهنگی مذهب کاتولیک فراهم آمد و زمینه های عینی آن در دو قرن پایانی قرون وسطا درپرتو استراتژی های متضاد بازیگران سیاسی شکل گرفت و اولین جلوهی آن در قالب دولتهای مطلقه از قرن شانزدهم به تدریجنمایان شد و از قرن نوزدهم به بعد در همهی نقاط جهان جای اشکال دیگر نظام سیاسی را گرفت. لذا از آنجایی که دولتمدرن پدیده ای برخاسته از تمدن غرب است، مطالعه فرایند توسعه سیاسی، شکل گیری و کارکرد دولت مدرن در ایران یا هرجامعه ی غیراروپایی دیگر، بدون توجه به مراحل و مسائلی که این پدیده در غرب با آن روبرو بوده، قابل درک و فهم عمیقنخواهد بود. بنابراین مقایسه تطبیقی این پدیده در اروپا و ایران برای شناخت بیشتر این مسئله ضروری به نظر می رسد.هدف اصلی این پژوهش مطالعه ی تطبیقی نحوه تکوین و کارکرد دولت مدرن در اروپا با ایران بوده و روش تحقیق در اینپژوهش نیز توصیفی تحلیلی می باشد.بر اساس نتایج این تحقیق، در ایران با ناکامی مشروطه راه برای ظهور اقتدارگرایانه دولت مدرن و پیدایش ساخت دولت مدرنمطلقه فراهم شد. اگرچه شکل ساختاری و ارکان دولت مدرن در ایران و اروپا تقریباً یکسان بود، اما شرایط متفاوت فرهنگی مذهبی و همچنین ویژگی های متفاوت اجتماعی و منحصر به فرد هر جامعه به همراه ناتوانی در انجام کارویژه های دولت مدرن،متمایزکننده دولت مدرن در ایران از نوع اروپایی اش می باشد. لذا شکل گیری دولت مدرن در اروپا منجر به توسعه سیاسی شد،در حالی که در ایران این مسئله توسعه سیاسی را به تأخیر انداخت.

کلیدواژه ها:

دولت مطلقه ، دولت مدرن ، ناسیونالیسم ، فئودالیسم