افزایش ایمنی لرزه ای ابنیه با ایجاد یکپارچگی میان سازه و معماری

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و قرارگیری بر روی کمربند لرزه خیز آلپا همه ساله شاهد زمین لرزه هاییست که ساکنان آن را با خساررات جانی و مالی تعددی روبرو می کند. آمار تلفات جانی و خسارات مالی زمین لرزه ها در ایران بیانگر ناکارآمدی سیستم های ساخت متداول برای تحمل شرایط لرزه ای کشور می باشند. افزایش مقاومت لرزه ای ابنیه مستلزم بازنگری روش ها و سیستم های ساخت و ساز رایج در راستای دست یابی به استانداردهای جهانی در عرصه مهندسی ساختمان است. بررسی زمین لرزه های سالهای گذشته در کشور نشان می دهد 05 % از کل زخمی ها و کشته ها در اثر خسارات مستقیم ناشی از اجزای غیر سازه ای بوده اند. به کارگیری غیر اصولی عناصر معماری سنگین وزن و عدم اتصال صحیح آنها به سازه یکی از اصلی ترین علل خسارات و تلفات جانی به هنگام وقوع زلزله و حوادث غیر مترقبه به شمار می روند. تفکیک دو مقوله سازه و معماری و عدم اتحاد عناصر باربر و غیر باربر، منجر به ایجاد عناصر حشو و زائد و افزایش بارهایمرده بنا شده و به دلیل رفتار و ویژگی های متفاوت و عدم اتصال و یکپارچگی این عناصر، به محض وقوع زلزله، المانهای غیر سازه ای از سازه بنا جدا شده و منجر به افزایش خسارات و تلفات مالی و جانی می گردد. در این مقاله با بررسی اثرات موضعی زلزله بر اجزای غیر سازه ای و الحاقی، عمده ترین علل افزایش خطرات و آسیب های لرزه ای توسط این عناصر مشخص شده است. در نهایت مزایای انسجام مقولات سازه و معماری و ضرورت به کارگیری این روش در راستای افزایش مقاومت لرزه ای ابنیه مورد بررسی قرار می گیرد. بررسی ها نشان می دهد که بسیاری از عناصر الحاقی به دلیل جرم زیاد خود بیشتر در معرض نیروهای جانبی زلزله قرار دارند. این آسیب پذیری با عدم مهار مناسب این عناصر به سازه و کاربرد نابجا و غیر اصولی آنها در ساختمان تشدید می شود. این در حالیست که بهره گیری از المان های سازه ای در طراحی معماری و ادغام این دو مقوله، با افزایش مقاومت لرزه ای، کاهش جرم بنا، کاهش هزینه های اجرایی و زمان اجرا و .. عمر مفید بنا را افزایش داده و امنیت لرزه ای آن را تضمین می نماید.

کلیدواژه ها:

زلزله ، معماری ، سازه ، ایمنی لرزه ای