بررسی ویژگی های معماری بومی کاروانسرای بیستون

ایران در دنیای قدیم رابطی بین شرق و غرب بوده است. کاوش های باستان شناختی که در محوطه های تاریخی ایران صورت گرفته رد پای تمدن های عظیمی که در این گستره پهناور در طی هزاره ها پدید آمده و از بین میان رفته اند کهبی هیچ تردید قابل تشییص است. محوطه بیستون نیز از روزگاران کهن ، مأوای نسل های بیشماری بوده است . موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ، وجود سراب ها ، نهرها و رودخانه های پر آب ، منابع طبیعی فراوان ، چشم اندازهای زیبا ، شکوه و عظمت کوه بیستون باعث شده تا از روزگاران کهن مجموعه تارییی ارزشمندی در آن به وجود اید. این امرموجب احداث بنا و اقامتگاهی بین شهری به دستور شاه عباس صفوی شد. در این مقاله ابتدا نحوه طراحی و ساخت این بنا که از مهمترین نکات حائز اهمیت با توجه به مسائل اقلیمی است منطقه مورد توجه می باشد . و سپس یه مقایسه اینکاروانسرا با کاروانسراهای دیگری که در اقلیم سرد و کوهستانی وجود دارند نظیر کاروانسرای شاه عباسی کار و کاروانسرای پیام در روستای پیام )جاده مرند – تبریز ( و کاروانسرای جمال آباد در روستای جمال آبااد ) جاده میانه – زنجان (، از نظر ساختار و زمینه گرایی با توجه به مسئله مهم امروزه که توجه به اصول توسعه پایدار بر اساس اقلیم که عنوان اصلی و مهم در رویارویی با نیازهای آیندگان است ؛ اهمیت بیشتری شده است .در این راستا توجه به ویژگی های اقلیمی زمینه و عوامل سازنده آن نظیر خورشید ،باد ، باران و غیره و بهره برداری بهینه و به جا از آنها که در روش های گذشتگان همواره متداول بوده و موجب صرفه جوئی در استفاده از منابع محدود انرژی گردیده و به عنوان الگوی مصرف انرژی در بناهای نوین می باشد ، پرداخته شده است .

کلیدواژه ها:

محوطه بیستون ، کاروانسرا ، اقلیم ، ساختار ، زمینه گرائی