چالش های کلان منابع آب در تولید گندم در استان لرستان

گندم با سطح زیر کشت تقریبی 6 میلیون هکتار ( 64 درصد دیم و 36 درصد آبی) مهمترین محصول کشاورزی در ایران محسوب می گردد. علاوه بر نقش مهم این محصول در تغذیه، مراحل متعدد تولید، توزیع و فن آوری گندم به نان باعث گردیده تا سهم بسیار مهمی نیز در اشتغال ایجاد نماید. آب همراه با هوا و خاک سه عامل اصلی ادامه حیات انسان و همه موجودات زنده دیگر در زمین است. آب کلید توسعه پایدار و گندم تنها غله ای است که فقط برای غذای انسان کشت می شود و حدود 40 درصد انرژی مصرف مردم از طریق نان تأمین می گردد. بررسی های سازمان خواربار جهانی (FAO) نشان می دهد که قاره آسیا دارای 31 درصد اراضی قابل کشت و 85 درصد جمعیت جهان است. تراکم جمعیت در رابطه با اراضی کشاورزی حدود 8 نفر برای هر هکتار زمین می باشد. این رقم برای ایران 4 نفر در هکتار و برای استان لرستان با یک میلیون و هفتصد هزار نفر جمعیت و هشتصد هزار هکتار اراضی قابل کشت حدود 1/2 برای هر نفر است. محدودیت های مانند کوهستانی بودن و دیگر شرایط تپوگرافی و اقلیمی اراضی قابل کشت در استان را محدود کرده است (حسین پور، 1393) . در نتیجه برای رفع مشکلاتی چون کاهش سفره های آب زیرزمینی، عدم بهره برداری مناسب از منابع آبی در بخش کشاورزی و صنعت، برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی از طریق حفر چاه های غیر مجاز و مجاز، عملکرد پایین در مهار آبهای سطحی و جلوگیری از خروج روان آبهای از استان، عدم اجرای تغذیه مصنوعی دشت ها برای بالا بردن ذخیره آبهای زیرزمینی، نداشتن هدف ها و برنامه های بلند مدت جهت رفع مشکل کم آبی، روش های نامناسب آبیاری و عدم استفاده از سیستم های آبیاری نوین، یکپارچه نبودن اراضی، پایین بودن توان اقتصادی کشاورزان در اجرای طرح های بهره برداری بهینه از منابع در سطح مزرعه، تعارض و اختلافات محلی بر سر مصرف آب چشمه ها، قنوات رودخانه ها و چاه های غیر مجاز؛ طرح اصلاح الگوی کشت و طرح آمایش سرزمین و تشکیل شورای آب و کشاورزی به تفکیک پتانسیل های هر روستا و منطقه و میکرو کلیماتهای خاص صورت پذیرد. در صورت لزوم قانون موارد فوق الذکر تصویب تا لازم الاجراء گردد.

کلیدواژه ها:

آب ، گندم ، اصلاح الگو ، کشت