کارایی مصرف آب محصولات زراعی مناطق مختلف کشور (مناطق کرمان، همدان، مغان، گلستان و خوزستان)

کشور ما ایران در یکی از خشک ترین مناطق جهان قرارگرفته است . بر اساس آخرین آمار و اطلاعات، کل مصارف آب در کشور بالغ بر ٩٣ میلیارد مترمکعب می باشد . بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده منابع آب تجدید شونده کشور بوده و ٨٤ میلیارد متر مکعب ) از کل منابع آب می باشد . علیرغم آنکه سهم بخش کشاورزی ) % سهم این بخش درمصرف آب ٩٣ بالاترین سهم درمصارف آب کشور است ولی مت اسفانه تولیدات کشاورزی حاصل از آن پائین بوده به نحوی که شاخص کارایی ٠ کیلو / مصرف آب محصولات کشاورزی بر اساس کلان تولیدات کشاورزی ( ٦٧ میلیون تن) و آب مصرفی دربخش درحدود ٨ گرم محصول در متر مکعب آب مصرفی است . بدیهی است که عددکارایی مصرف آب مذکور بسیار کلان و کلی می باشد و علاوه بر عدم اندازه گیری مقدار آب تحو یلی به بخش کشاورزی ، طیف وسیعی از مقدار این عدد برای محصولات زراعی مختلف و حتی برای یک محصول یکسان و در مناطق مختلف کشور وجود دارد . برای برنامه ریزی تولیدات کشاورزی و استفاده بهینه از منابع آب محدود ضروری است که اعداد اندازه گ یری شده و قابل اعتماد ی از مقدار کارای ی مصرف آب محصولات زراعی مختلف و در مناطق کشور داشته باشیم. این تحقیق با هدف تعیین مقدار کارایی مصرف آب محصولات کشاورزی عمده مناطق کشور ( مناطق کرمان ، همدان ، مغان ، گلستان و خوزستان ) و در شرایط مدیریت کشاورز به اجرا درآمد، که مقدار شاخص کارا یی مصرف آب (WP) محصولات زراعی گندم ، چغندر قند (شکر تولیدی)، سیب زمینی ، ذرت علوفه ای ، ٠کیلو /٢٩، /٥٦، ١/٤٦، ٠/٧١ ،٥/٥٨ ،٢/٠٦، ٠/٦٤،٠/ پنبه، یونجه (وزن خشک )، جو، و نیشکر (شکر تولیدی) به ترتیب برابر ٧٥ گرم محصول بر متر مکعب آب مصرفی اندازه گیری گردید. بر اساس محاسبات حاصل از داده های تحقیق متوسط شاخص ١ کیلوگرم بر متر مکعب می باشد . با در نظر گرفتن سطح / کارایی مصرف آب کل یه محصولات در کل یه مناطق انتخابی برابر ٢زیر کشت و نیاز آبی (حجم آب مصرفی) محصولات مختلف در مناطق مختلف کشور، بدیهی است که این عدد با مقدار واقعی متوسط شاخص کارا یی مصرف آب کشوری متفاوت می باشد و با ید مقداری بالاتر از آن باشد ولی این عدد نیز خود گوی ای آن ٠کیلو گرم بر متر مکعب برای شاخص کارایی بر / است که شاخص مذکور در ا یران نسبتا ارتقاء یافته و ذکر عدد بسیار تقریبی ٨ اساس نتایج حاصله از آن متوسط مصرف آب کشاورزی ایران شاید صحیح نبوده و این عدد بالاتر می باشد . نتایج بررسی همچنین نشان داد که مهمترین فاکتور دربالا بودن کارایی مصرف آب مدیریت زراعی بوده و مهارت و دانش فنی کشاورزی نقش کلیدی در این زمینه ا یفا می نماید. لذا افزایش آگاهی و مهارت کشاورزان از طریق برنامه های مختلف آموزشی و ترویجی (با روشهای جدید و با در نظر گرفتن پیشرفت های اخیر در کشاورزی جهان ) از اقدامات مهمی است که باید در برنامه های ارتقاء افزایش کارایی مصرف آب در نظر گرفته شوند.