بهینه سازی تخصیصآب در شبکه های آبیاری از طریق تلفیق مدلهای شبیهسازی واقتصادی (مطالعه موردی حوزه انتهای کرخه)

الگوی بهینه کشت به عنوان برنامه تولیدات کشاورزی آینده است که بایستی برآیندی مناسب و قابل اجرا، از تلفیق صحیح کلیه پتانسیلها، محدودیتها و نیازهای منطقه مورد مطالعه باشد. به منظور تعیین الگوی بهینه کشت در راستای بهینه سازی مصرف آب (تخصیص بهینه آب ) در حوزه انتهای کرخه، ابتدا اطلاعات و دادههای مورد نیاز شامل دادههای آب و هوایی بلند مدت، خصوصیات خاکشناسی، الگوی کشت موجود، خصوصیات گیاهان زراعی (ویژگیهای رشد و نمو و عملکرد)، اطلاعات اقتصادی–اجتماعی و حجم آب قابل برداشت در هریک از شبکه های زیر حوزه مذکور جمع آوری گردید. آب آبیاری مورد نیاز گیاهان زراعی در هر ماه از فصل رشد، با استفاده از نرم افزارOPTIWAT بر مبنای معادله پنمن- مانتیس- فائو محاسبه گردید و همراه با دیگر دادهها و اطلاعات جمع آوری شده، به شکل مورد نیاز نرم افزارQSB تبدیل و برای بهینهسازی به روش برنامهریزی خطی معین مدل اجراء گردید و نتایج خروجی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در همهی شبکهها الگوهای کشت موجود بهینه نیستند و برای دستیابی به سود اقتصادی بیشتر به ازای منابع مصرفی اصلاح الگوی موجود ضروری است. در این شبکهها حجم آب رها شده متناسب با نیاز گیاهان زراعی نبوده و علیرغم رهاسازی حجم بالای آب به بیشاز نیاز آبی گیاهان زراعی در طی سال، در فروردین ماه آب رها شده در شبکهها تکافوی نیاز گیاهان زراعی را نمی نماید و گیاهان زراعی در این ماه مواجه با تنش کم آبی (خشکی) هستند. لذا ایجاد توازن بین آب رها شده و آب مورد نیاز محصولات زراعی در راستای افزایشعملکرد و توسعه سطح زیر کشت، بازنگری در مدیریت تخصیصآب در ماههای مختلف سال ضروری است.

کلیدواژه ها:

بهینهسازی تخصیصآب ، الگوی بهینه کشت ، برنامه ریز خطی ، نیاز آبی گیاهان زارعی