نقش کد 301 اصلاحی در اعمال و تشدید تحریم های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران

کد 301 یکی از مهم ترین موافقت نامه ها در سطح سازمان بین المللی انرژی هسته ای است که در چهارچوب ارتقاء و تضمین اطمینان سازمان بین المللی انرژی هسته ای نسبت به ع دم انحراف برنامه هسته ای یک دولت عضو جای می گیرد. ج.ا. ایران نیز از این امر مستثنی نبوده و در سال 1976 میلادی با سازمان مزبور مبادرت به انعقاد کد 301 خود نموده است. با این حال، پس از کشف برنامه هسته ای مخفی عراق در دهه 90 و آشکار شدن ضعف ها و نارسایی های کدهای 301، سازمان بین المللی انرژی هسته ای، دول عضو را به پذیرش کد 301 اصلاحی فراخواند. کد 301 از پروتکل الحاقی موافقت نامه های پادمان مجزا بوده و تنها شامل افزایش اختیارات سازمان بین المللی انرژی هسته ای به منظور بازدید از تأسیسات و مواد ه سته ای ((اعلان شده)) می گردد. ج.ا.ایران نیز در سال 2003 کد 301 اصلاحی را پذیرفت. به دنبال تصویب قطعنامه 1747 شورای امنیت و تصویب قانونی در مجلس شورای اسلامی مبنی بر کاهش سطح همکاری با سازمان بین المللی انرژی هسته ای، ج.ا. ایران با این استدلال که کد 301 اصلاحی از ابتداء توسط نهاد قانون گذاری ایران یعنی مجلس شورای اسلامی به تصویب نرسیده است، لذا صرفاً یک اقدام ((اعتمادساز)) و نه یک ((تعهد حقوقی)) برای ایران ایجاد کرده و بنابراین تنها حق اجرای کد 301 اولیه 1976 را برای خود محفوظ می دارد. با این حال، این استدلال مورد پذیرش سازمان بین المللی انرژی هسته ای و شورای امنیت ملل متحد نبوده و به واسطه کناره گیری یک طرفه ایران از کد 301، تحریم های بعدی شورای امنیت علیه ایران اعمال و تشدید گشت. نتیجه تحقیق حاضر بدین صورت است که ج.ا.ایران به دلیل عدم تصویب رکن قانون گذار، اعتماد ساز بودن و نه تعهد حقوقی بودن پذیرش کد 301، اعلان اطلاعات راجع به تأسیسات خود اعم از فردو و ادراک به سازمان بر مبنای کد 301 و نیز انجام تعهدات خود بر مبنای کنوانسیون حقوق معاهدات بین دولت ها و سازمان های بین المللی مصوب 1986 مرتکب هیچ نوع اقدام تخلف امیز نگشته و تحریم های شورای امنیت بدین روی غیرقانونی و فراتر از اختیارات شورای امنیت می باشد.

کلیدواژه ها:

کد 301 ، کد 301 اصلاحی ، تحریم ، هسته ای ، ایران ، سازمان بین الملل انرژی هسته ای