تحلیل فضایی حساب های منطقه ای با تاکید بر جایگاه مجموعه شهری تهران

حسابهای منطقه ای مجموعه از اطلاعات اماری است که بصورت جامع و هدفمندی مطالعه کمی و منظم فعالیت های اقتصادی یک منطقه مشخص را برای یک دوره زمانی معین که بطور معمول یک سال است امکان پذیر می سازد حسابهای مذکور ازنظر اهمیت همان نقشی را که حسابهای ملی درکشوربرعهده دارند درسطح منطقه ایفا می کنند با توجه به اینکه درایران رسما منطقه بندی امکان ظهور پیدا نکرده است استانها معادل منطقه درنظر گرفته میشوند مقاله حاضر توزیع فضایی تولید ناخالص محصول داخلی باوبدون احتساب سهم نفت و ارزش افزوده در15رشته فعالیت اقتصادی را موردتوجه قراردادها ست همچنین باتوجه به اینکه توسعه ایران ازابتدای سده 1300ه.ش به تدریج برمحوریت شهرها به طور عام و تهران به طوراخص قرارگرفته جایگاه مجموعه شهری تهران شامل قلمرواستان تهران و البرز موردتاکید قرارگرفته است مجموعه شهری تهران درسال 1385بااختصاص 19/04درصد ازکل جمعیت کشورو25/4درصد ازجمعیت شهری ایران درسال 1386 24/47درصد ازتولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است چنانچه سهم نفت درنظر گرفته نشود این رقم به 32/62درصد می رسد همچنین سهم مجموعه شهری تهران ازتولید ارزش افزوده 15رشته فعالیت اقتصادی موردبررسی به استثنای سه مورد کشاورزی و شکار و جنگل داری /ماهیگری /معدن در12رشته دیگر نقش موثری داشته است تمرکز جمعیت یا به عبارت دقیقرت تمرک زجمعیت شهری نقش مهم یدرتولید ارزش افزوده دراکثررشته فعالیت های اقتصادی درمناطق مختلف کشور داشته است بررسی رابطه ارزش افزوده و جمعیت شهری نشان میدهد نه تنها سیاستهای تمرکز زدایی نتوانسته ازنقش برتر تمرکزهای شهری و بویژه تهران بکاهد بلکه این روندهمچنان ادامه دارد میتوان گفت تجمع و تمرکز فضایی جمعیت و فعالیت دریک ارتباط توپولوژیکی باسایرعوامل جغرافیایی و سرزمینی هم میتوند به عنوان یک تهدید هم به عنوان یک فرصت تلقی شود

کلیدواژه ها:

تحلیل فضایی ، حسابهای منطقه ای ، تمرکز گرایی توسعه نامتوازن و تهران