مقایسه نقش عوامل اکولوژیک و انسانی در مکانیابی سکونتگاه با استفاده از مدل تحلیل شبکهای مطالعه موردی: روستای کاج استان چهارمحال و بختیاری

انتخاب مکان مناسب برای یک فعالیت یکی از تصمیمات پایدار برای انجام یک طرح است که نیازمند تحقیق در مکان ازدیدگاههای مختلف میباشد. مکانیابی سنجش قابلیتها و تواناییهای یک منطقه از لحاظ وجود زمین مناسب و کافی و ارتباط آن با دیگر کاربریها برای انتخاب مکانی شایسته کاربری خاص است. این قابلیتها با توجه به این که برای چه مفاهیمی در نظر گرفته شود متفاوت خواهد بود، بنابراین بسته به نوع کارکرد، باید معیارهایی تلفیق شوند توان مکان با توجه به آن مورد بررسی قرار گیرد. روستاها مرکز تولید کشاورزی و دامی بوده و اقتصاد روستایی وابسته به زمین میباشد. روستای کاج که همجوار با رودخانه کوهرنگ در پی ساخت و آبگیری سد به زیر آب خواهد رفت و باید به مکان مناسبی انتقال یابد. به منظور تعیین منطقه مناسب با توجه به نتایج مطالعات مشابه، تحقیقات و مصاحبه با کارشناسان و مطالعات میدانی عوامل و معیارهایی متناسب شرایط و موقعیت منطقه برای مکانیابی در نظر گرفته شد. بررسی معیارهای پیشنهاد شده جهت تعیین گزینههایی که میتوانند بیشترین تاثیر را در فرآیند مکانیابی داشته باشند تا مکانیابی با دقت و تاثیرگذاری و مقبولیت بیشتری انجام شود با بهرهگیری از روش ANP انجام شد. نتایج نشان داد از میان معیارهای موثر و مهم در امر مکانگزینی سکونتگاه روستایی که در این تحقیق انتخاب شدند معیار های اقتصادی و اجتماعی ناشی از مدیریت انسانی که میتوان آنها را معیارهای غیراکولوژیک یا مصنوعی نامید مانند فاصله از شهر، جاده و منابع آب علی رغم اینکه تعداد بیشتری از فاکتورها را بخود اختصاص دادهاند، اما ارزش و تاثیر کمتری در مکانیابی سکونتگاه داشتهاند. در حالیکه معیارهای اکولوژیک مرتبطبا توان تولید زمین از قبیل ارتفاع، فرسایشپذیری خاک و زمینشناسی در شناسایی مناطق دارای قابلیت مناسب جهت کاربری سکونتگاه روستایی اهمیت بالایی داشته و نزدیک به 5۰ درصد وزن معیارهای به کار رفته در تصمیمگیری را به خود اختصاص میدهند.

کلیدواژه ها:

مکانیابی ، تحلیل شبکهای ، روستای کاج ، سد بهشتآباد