تحلیل ژئوپولیتیکی روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان:بازنمایی برخورد ژئوپولیتیک شیعه با هژمونی آمریکا در قفقاز جنوبی

از میان 50 کشور عضو سازمان همکاری اسلامی، تنها ج.ا.ایران، جمهوری آذربایجان، بحرین و عراق دارای اکثریت نسبی شیعه می باشند. که از این بین تنها در دو کشور ج.ا. ایران و ج.آذربایجان هم اکثریت و هم حکومت در دست شیعیان است. متاسفانه علی رغم پیشینه ی تاریخی واشتراکات فراوان، روابط دو کشور مهم شیعه جهان اسلام، به طور شایسته ای توسعه نیافته است. هرچند که موقعیت ژئوپولیتیکی آذربایجان درقفقاز، توجه به این کشور را برای ج.ا.ایران اجتناب ناپذیر کرده است. بعد از فروپاشی شوروی، آمریکا که خود را در عرصه جهان یکه تاز می دید خواهان ایفای نقشی فعال و مؤثر در کشورهای استقلال یافته از شوروی بود و البته تمایل این کشورها به غرب و بالاخص به آمریکا این نفوذ را تسهیل م ینمود. در اندیشه نخبگان سیاست خارجی آمریکا این فکر پیدا شده بود که با تجزیه اتحاد شوروی و خروج جهان از نظام دو قطبی، این کشور قادر است برای اولین بار حضور سیاسی خود را در کشورهای تازه استقلال یافته تا مرزهای چین حاکم نموده و با این حضور سیاسی در سایر ابعاد نیز به موفقیت هایی نائل گردد. در بین کشورهای منطقه قفقاز جنوبی حضور آمریکا در ج.آذربایجان بر روابط ایران با این جمهوری تاثیرات منفی داشته است از جمله در مباحث انتقال انرژی، تعیین رژیم حقوقی دریای خزر و .... به همین دلیل رقابت و قلمروخواهی دو طرف در جمهوری آذربایجان اصطکاک شدیدی ایجاد کرده است

کلیدواژه ها:

ژئوپولیتیک شیعه ، ج.ا.ایران ، ج.آذربایجان ، قفقاز جنوبی ، آمریکا