مطالعه تطبیقی سکولاریسم در دیدگاه روشنفکران مشروطه و روشنفکران دینی پس از انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب مشروطیت و پس از تسلط افکار مدرن بر جامعه ایرانی ، بتدریج قدرت اجتماعی از دست اصحاب مسلط این شکل از قدرت ، یعنی روحانیت خارج شد. اوج این اتفاق در دوران حکومت رضاخان به وقوع پیوست . در این دوره هدف طیف روشنفکر، رواج اندیشه های غربی درایران بود و خود را پیشگام مدرنیته و نوسازی در ایران معرفی نموده و اصول مدرنیزاسیون به شیوه غربی آن را در جامعه رواج دادند. این امر اگرچه به پی ریزی دولتی مدرن منجر گشت ، اما به بهای سرکوبی مظاهر آرمان های دموکراتیک و مهم تر از آن ، تهاجم شدید به دین حاصل گشت . از دهه 40 به بعد و در خلال مبارزات سیاسی روشنفکران دینی ، پایه های فلسفی آن ها اندیشه ،تلفیقی شد از اندیشه دینی و اصول اندیشه های غربی همچون لیبرالیسم و مارکسیسم . از جمله روشنفکرانی که از این دهه به بعد، اندیشه ی خود را گسترش دادند و در جامعه از اقبال عمومی برخوردار گشتند، جلال آل احمد، مهندس مهدی بازرگان و دکتر علی شریعتی بودند. با پیروزی انقلاب اسلامی جریانی از روشنفکری در ایران شکل گرفت و بتدریج به خود انسجام بخشید که به جریان روشنفکری دینی موسوم شده است ،میتوان از عبد الکریم سروش و محمد مجتهد شبستری نام برد. چنانچه در بیانی کلی و مختصر خواسته باشیم توصیفی از این پارادایم در سه زمینه کلی سنت و تجددد،دین و دولت ،و دین و توسعه ارایه دهیم میتوانیم بگوییم : این پارادایم با پرهیز از پرخاشگری درصدد تلفیق سنت و مدرنیسم با رویکرد انتقادی نسبت به هردو برآمد و در فاز دوم در پی حاکمیت دولت دینی بود؛دولتی که نه تنها کارکرد عقلانی داشته ، بلکه در چارچوب کلی دین اسلام گام بردارد.هدف از انتخاب این موضوع مطالعه تطبیقی سکولاریسم در دیدگاه روشنفکران مشروطه و روشنفکران دینی پس از انقلاب اسلامی می باشد که به روش توصیفی و مقایسه ای انجام شد.

کلیدواژه ها:

سکولاریسم ، روشنفکری ، مشروطه ، انقلاب اسلامی