منظر شبانه و نقش آن در هویت شهر

امروز شهر به عنوان اصلی‌ترین پهنه‌ سکونت انسان، به تناسب عوامل تأثیرگذاری همچون موقعیت جغرافیایی، پیشینه تاریخی و فرهنگ ساکنان آن، نقش ویژه‌ای به خود گرفته و با گذشت زمان، یک هویت غالب از خود، در ذهن مردم تعریف می‌کند؛ برایند تصاویری که از سیمای شبانه‌روزی آن شهر در طول یک دوره زمانی، شکل گرفته است. به‌این‌ترتیب، سیمای یک شهر در طول ساعات شبانه، منظر شبانه آن شهر را می‌سازد. از این رو از آنجا که امروزه بخش عمده ادراک شهروندان از شهر و فضاهای شهری در شب رخ می‌دهد، بنابراین زندگی شبانه شهر به دغدغه‌ای برای مدیران و برنامه‌ریزان شهری تبدیل شده است. در حقیقت بخش عمده‌ای از هویت فضاهای شهری وابسته به منظر شبانه آن است. در طراحی منظر شبانه برای شهرها یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین قسمت‌ها، برنامه‌ریزی و طراحی پلان نورپردازی شبانه است، که علاوه بر تخصص و آشنایی با ویژگی‌های فنی و زیبایی‌شناسی نور، نیازمند شناخت کافی و دقیق از شهر، هویت آن و مشخصه‌های شکل‌دهنده به منظر آن است. از این رو پژوهش حاضر بر آن است تا با مروری بر کیفیات فضاهای شهری و چگونگی تاثیر پذیری آن ها از تاریکی شب، نقش نورپردازی در ارتقای این کیفیات و تاثیر آن بر تداوم حیات پیاده در شهر و شکل گیری هویت فضاهای شهری را مشخص نماید. در این راستا با رویکردی توصیفی-تحلیلی پس از بررسی نور و اثرات آن در محیط، ‌به اهمیت نورپردازی هدفمند در فضاهای شهر و طراحی منظر شبانه شهری با در نظر گرفتن اهداف عملکردی، زیبایی شناسانه و هویت بخشی پرداخته و در نهایت پس از بازبینی نمونه هایی موفق از به کارگیری نور در فضاهای شهری در این زمینه، به ارائه راهکارهایی جهت ارتقای منظر شبانه فضاهای شهری به عنوان عاملی موثر در تجلی هویت شهر اشاره می شود.

کلیدواژه ها:

نورپردازی ، منظر شبانه ، هویت ، شهر ، فضاهای جمعی