ارتقاء بهره وری آب کشاورزی و امنیت غذایی

در کشور ما بهره وری آب کشاورزی همانند بهره وری از سایر منابع در سطحی بسیار پائین و غیرقابل قبول قرار دارد . ارتقاء بهره وری آب کشاورزی به تنهایی و بدون توجه به بهبود بهره وری از سایر منابع طبیعی وابسته به آب نظیر منابع خاک، گیاه، جانوری، ارضی و غیره کاری است ناشدنی. مشکلات و چالش های فراروی ارتقاء بهره وری آب کشاورزی در چارچوب بهره وری از سایر منابع طبیعی مورد بررسی قرارگرفته است . عمده ترین چالش های موجود بر سر راه ارتقاء بهره وری آب کشاورزی عبارتند از : کوچک بودن مالکیتهای کشاورزی، فقدان شبکه های آبیاری فرعی مدرن ، فقدان تسطیح و شکل دادن اراضی ، فقدان پوشش مناسب انهار و کانالهای آبیاری ، نبود یک سیستم زهکشی مناسب ، تخریب اراضی آبی ، نبود انگیزه های لازم برای کار کشاورزی ، وجود سیستم اعتباری نامناسب برای کارهای آبی در سطح مزارع ، غالب بودن دیدگاههای شهرنشی نی در سازمانهای دولتی، فقدان مراکز آموزشی، تحقیقاتی و ترویجی کارآ برای ارائه خدمات آبیاری تحت فشار و ثقلی ، در اولویت بودن سدسازی برای تأمین آب و برق شهری و صنعتی ، عدم دسترسی و گران بودن تخصص های مورد نیاز بخش تأمین آب روستائی ، کمبود مجامع مناسب مدیریتی بهر ه برداری و نگهداری شبکه های آبیاری ، فقدان سیستم قضائی محلی در ارتباط با تخلفات آبیاری در کشور و کمبود یا فقدان مزارع نمایشی نمونه. راههایی برای ارتقاء بهره وری آب کشاورزی پیشنهاد گردید که به لحاظ نیاز به گزارش جداگانه ای برای هریک از این راهها ، فقط به رئوس مطالب اشاره شده است . این راهها عبارتند از : بسترسازی مناسب برای اعمال سیاست های تنظیم شده جهت ارتقاء بهره وری آب کشاورزی ، ایجاد بانک اطلاعاتی مربوط به کشاورزی و منابع طبیعی در قطبهای کشاورزی ، سازماندهی مجدد و انتقال بخش های آب و خاک مهندسی وزارت جهاد کشاور زی به قطب های کشاورزی ، استقرار دانشگاههای کشاورزی در قطب های کشاورزی کشور، اجباری نمودن مطالعات زیست محیطی تفصیلی در کلیه طرح هایی که در مناطق کشاورزی انجام می گیرد، تشکیل انجمن های مصرف کنندگان آب، تشکیل سازمانهای متعدد رفتارسنجی ، ایجاد تشکیلات مناسب بهر هبرداری و نگهداری شبکه های آبیاری، انطباق روشهای آبیاری با شرایط آب، خاک، گیاه و اقلیم به منظور بهینه نمودن این روشها و تأمین بودجه کافی برای امور فوق از طریق تخصیص درصد ناچیزی از درآمد فروش نفت خام و همچنین اختصاص درصدی از منافع صنایع و خدمات تخریب کننده منابع طبیعی و آلوده کننده محیط زیست . اگرچه مشکلات اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی همگی در پائین نگاه داشتن بهره وری آب کشاورزی مؤثر می باشند ولی در شرایط فعلی مهمترین این عوامل اقتصادی می باشد.