بررسی عوامل داخلی مؤثر بر استقرار مدیریت آبیاری مشارکت مدارPIM)مطالعه موردی شبکهآبیاری و زهکشی یامچی

ورود دولت ها به عرصه ساخت و مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی نویدبخش پیشرفت سریع کشاورزی در کشورهای درحال توسعه، نظیر ایران، بود. حاصل این رویکرد در دهه های 60 و 1950 میلادی نه تنها رشد کشاورزی را در سطح مورد انتظار متولیان ، به همراه نداشت، بلکه مسایل اجتماعی و زیست محیطی زیادی را به وجود آورد. عمده مشکلات، ناشی از عدم حضور فعال و مؤثر جامعه محلی و به خصوص کشاورزانِ ذینفع، در فرآیند پدیدآوری و مدیریت شبک ههای آبیاری و زهکشی بوده و چاره کار نیز، ورود دوباره مردم به این عرصه می باشد. لذا در کلیه مراحل پدیدآوری طرح های آبیاری و زهکشی، به کارگیری رهیافت های مشارکتی، لازم و ضروری است تا اهداف اولیه این طرح ها حاصل شود. طبق آمارهای موجود، تعداد 79 شبکه آبیاری و زهکشی مدرن با 1813000 هکتار سطح کل اراضی تحت پوشش و 382 شبکه آبیاری نیمه مدرن با 458000 هکتار سطح کل اراضی تحت پوشش در ایران، در حال بهره برداری می باشد که مدیریت آنها عموماً به روش دولتی و دراختیار وزارت نیرو است. کشاورزان و آب بران ذینفع، در این شبک هها اغلب بدون داشتن سازمان مدیریتی- اجرایی مشخص، تنها به عنوان دریافت کننده خدمات، ایفای نقش میکنند. درحالی که براساس رهیافت مدیریت آبیاری مشارکت مدارPIM)کشاورزان، باید نقش محوری را در مدیریت شبکه های آبیاری برعهده بگیرند. محدوده و ناحیه مورد مطالعه در این تحقیق، شبکه آبیاری و زهکشی یامچی بوده و مسأله اساسی تحقیق، این است که عوامل داخلی تأثیرگذار بر توسعه مدیریت آبیاری مشارکت مدار در شبکه آبیاری و زهکشی یامچی کدامند؟ این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نوع توصیفی است . ابز ار تحقیق، مشاهده و مصاحبه گروهی و روش جمع آوری اطلاعات، روش میدانی و اسنادی می باشد. هدف تحقیق، شناسایی و ارزیابی عوامل داخلی مؤثر بر توسعه مدیریت آبیاری مشارک تمدار از جنبه های اقتصادی و فنیاجتماعی و فرهنگینهادی و قانونی در شبکه آبیاری و زهکشی یامچی است. افراد محلیِ مشارکت کننده در مصاحبه گروهی، شامل چهار نفر از کارشناسان و مدیران مرتبط با هدف تحقیق از شرکت آب منطقه ای اردبیل و پنج نفر مدیران عامل و شش نفر از کارکنان شرکت های تعاونی بهره بردار شبکه آبیاری و زهکشی یامچی بودند. باتوجه به نقاط ضعف دورنی و آسیب پذیری ناحیه مطالعه شده برای مدیریت آبیاری مشارکت مدار، راهبرد هایی متناسب با مزیت ها و محدودیت های موجود ارائه شد . مهمترینِ آن، تشکیل حداقل دو شرکت تعاونی تولید روستایی جدید در ناحیه مطالعه شده و توانمندسازی آنها و واگذاری بهره برداری، نگهداری و مدیریت شبکه مذکور به چهار تعاونی تولید روستایی، به صورت طولانی مدت ، می باشد.

کلیدواژه ها:

شبکه آبیاری و زهکشی ، مشارکت ، آب بران ، یامچی PIM