تجارت آب مجازی برای محصولات عمده کشاورزی در ایران

در نگرش جدید جهانی آب کالایی اقتصادی _ اجتماعی محسوب شده و هر چند یکی از منابع تجدید شونده به شمارمی رود، اما مقدار آن محدود است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت و نیاز به تولیدات بیشتر و با کیفیت بهتر در بخش کشاورزی، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی و مواردی از این قبیل سرانه منابع تجدید شونده از جمله آب رو به کاهش می باشد. این عوامل مجموعا تقاضای آب را روز به روز بیشتر کرده و از طرفی عرضه آب همواره در ایران با ، محدودیت هایی همراه بوده است. با توجه به رشد جمعیت در ایران، سرانه منابع آب تجدید شونده که در سال 1335 7000 متر مکعب بوده، در سال 1375 به 2000 متر مکعب کاهش یافته و پیش بینی می شود که تا سال 1400 به حدود 800 متر مکعب کاهش یآبد که پایین تر از مرز کم آبی ( 1000 متر مکعب) است و این موضوع هشداری برای مصرف بهینه منابع آب و لزوم سیاست گذاری و انجام تحقیقات در زمینه مدیریت صحیح منابع آب است. باتوجه به تشدید بحران کمبود آب در کشورهای مختلف جهان و از جمله ایران، موضوع آب مجازی و تجارت آن از اهمیت ویژه ای در برنامه ریزی و سیاست گذاری کلان آب در آینده برخوردار شده است. هم اکنون نیز با صادرات و واردات کالا محصولات بین کشورهای مختلف جهان، محاسباتی از میزان آب وارد شده یا صادر شده به عنوان آب مجازی بعمل می آید. افزایش رقآبت بر سر آب، نیاز به غذا برای جمعیت در حال رشد و افزایش کم آبی در بسیاری از نقاط جهان و ایران، برخی از دلایل مهمی هستند که ضروت مدیریت جامع، یکپارچه و آینده نگر برای منابع آب را حیاتی می سازند. اهمیت آب مجازی در سطح دنیا به طرز گسترده ای افزایش یافته است. بنآبراین انتقال آب مجازی نهفته در غذایی که تجارت می شود به عنوان جزئی مهم از مدیریت آب در سطح جهانی و نیز در سطح منطقه ای و به ویژه در نواحی کم آب مطرح است. با تجارت اجناس به ویژه غذا جریانی مجازی از آب از کشورهای صادر کننده کالا (غذا و اجناس ساخته شده) به کشورهایی که این کالاها را وارد می کنند به وجود می آید. به جای تولید این اجناس، کشورهای وارد کننده می توانند این آب را صرف اهداف دیگر کنند که تولید آنها ضروری است. کشورهای کم آب می توانند محصولاتی را وارد کنند که نیاز به مقدار زیادی آب نسبت به حالتی که در منطقه تولید می شوند دارند. این عمل باعث ذخیره آب واقعی شده و فشار بر منابع آبی فرو نشانده می شود. در نظرداشتن سیاست توسعه صادرات غیر نفتی به همراه مفهوم بحث آب مجازی باعث می شود نسبت به تولید محصولات کشاورزی و هزینه فرصت ومنافع حاصل از تولید آنها دید واقع بینانه تری داشته باشیم و اهداف ملی را طوری تنظیم نماییم که حداکثر منافع بلندمدت جامعه با لحاظ کارایی در تولید و مصرف منابع ملی حاصل گردد. در مجموع با بررسی ماهیت و اهمیت آب مجازی و تجارت آن در جهان و ایران در این تحقیق موارد زیر بررسی می گردد.- 1 بررسی مفهوم و اهمیت آب مجازی و تجارت آن در سطح ملی و بین المللی - 2 بررسی میزان آب مجازی و روشهای اندازه گیری آن در محصولات مختلف و عمده تولیدی بخش کشاورزی- 3 تاثیر کاربرد تجارت آب مجازی در تولید محصولات کشاورزی و اثر آن بر منابع آب زیرزمینی

کلیدواژه ها:

آب مجازی ، روش داده ستانده ، حداکثر سازی سود