مدلسازی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب سیستان

در دهه های اخیر، تغییر اقلیم در بسیاری از نقاط جهان آثار خود را به جای گذاشته و انتظار می رود در دهه های آینده نیزاثرات این تغییرات تشدید شود. ایران نیز از این تغییرات بزرگ مقیاس مستثنا نبوده و اثرات آن در بسیاری از حوضه های آبریز کشور مشاهده شده است که این اثرات بعضاً منجر به عدم ایستایی اطلاعات هیدرولوژیکی شده است. در این تحقیق، اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب سیستان مورد بررسی قرار گرفته است. منطقه سیستان بخشی از حوضه آبریز هامون هیرمند است که بخشهایی از مرز ایران با افغانستان و پاکستان را تشکیل می دهد و به همین دلیل، مدیریت منابع آب این حوضه با ملاحظات سیاسی خاصی صورت می گیرد. رودخانه هیرمند منبع اصلی تامین آب این منطقه بوده و از دو سرشاخه اصلی هلمند و ارغندآب در افغانستان سرچشمه می گیرد و پس از ورود به مرز ایران به دو شاخه پریان مشترک و سیستان تقسیم می شود. بخشی از این آوردها در چهار مخزن سطحی به نام چاه نیمه های یک تا چهار ذخیره می شود. در این تحقیق بهمنظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر آوردهای ورودی به چاه نیمه ها، از خروجی های مدل IPSL-CM4 تا افق 2050 میلادی استفاده شده است. برای این منظور، اطلاعات ارتفاع ژئوپتانسیل و دما در سطوح مختلف جو و فشار هوا در سطح دریا از خروجی های مدل مذکور با استفاده از روش دسته ای داده کاوی موسوم به ،(Group Method of Data Handling) GMDH ریزمقیاس سازی شده و تغییرات رواناب ورودی از افغانستان به چاه نیمه ها در قالب سناریوهای SRES(A,B تا سال2050 میلادی بازسازی شده است. سامانه رودخانه هلمند از سرشاخ هها در کشور افغانستان تا محل ورودی به چاه نیمه ها با استفاده از نرم افزار RIBASIM شبیه سازی شده است. مقایسه آورد رودخانه هلمند در سه سناریو با مقادیر تاریخی بازسازی شده، 5 تا 22 درصد کاهش آورد از افغانستان را در قالب سناریوهای تغییر اقلیم نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، ریزمقیاس سازی آماری ، سناریوهایSRESرودخانه هیرمند RIBASIM