نقش فن آوریهای فضائی در مدیریت و تخفیف آثار ناشی از بلایا و حوادث غیر مترقبه

حوادث و بلایا شامل انواع بلایای طبیعی ( بیولوژیکی، ژئولوژیکی، آب و هوائی ) ، بلایای تکنولوژیکی یا شرایط اورژانسی پیچیده از قبیل جنگها و کشمکشها است . بر اساس اعلام فدراسیون بین المللی صلیب سرخ جهانی و جمعیت حلال احمر، بلایای گزارش شده بین المللی در سال 2002 ، 608 میلیون نفر را در سراسر جهان متاثر ساخته و 24532 نفر را کشت . اما میانگین سالیانه مرگ و میر ناشی از بلایا 63000 نفر می باشد که متاسفانه بیش از %90 مرگ و میر ناشی از بلایای طبیعی در کشورهای در حال توسعه است . مدیریت بلایا در برگیرنده یکسری از فازهای information - intensive مشتمل بر برنامه ریزی پیش از بلایا، آمادگی و پیش بینی بلایا، پاسخ اورژانسی، بهبودی و ساخت و ساز مجدد می باشد . در خصوص بلایا پیشگیری بهتر از درمان بوده و اقدامات مربوط به کاهش و تخفیف نتایج بلایا می تواند باعث پیشگیری از مرگ و میر و آسیبها شده و توسعه پایدار بطور قابل توجهی با کاهش اثرات بلایای طبیعی، تقویت شده و ارتقاء خواهد یافت . فن آوری فضائی (Space Technology) می تواند در تهیه و ارائه اطلاعات مورد نیاز در هر یک از فازهای مدیریت بلایا نقش قابل توجهی ایفاء نماید . هواشناسی ماهواره ای، خدمات ماهواره ای موبایل، ماهواره های مخابراتی زمینی (geostationary)، سیستم های دریائی و زمینی (Navigation and geopositioning) ، اینترنت و دیگر کاربریهای باند پهن و ماهواره های دریافت راه دور (Remote sensing satellite) قادر به تهیه و ارائه اطلاعات مورد نیاز هستند . بلایا اگر چه قابل پیشگیری نیستند اما از طریق استفاده از تکنولوژیهای مخابرات تلفنی (Telecommunication) ، مشاهده زمین (Earth observation) ، تعیین وضعیت زمینی (Geopositioning) و هواشناسی و - GIS که الزامات اطلاعاتی فازهای مختلف برنامه مدیریت بلایا را فراهم می کنند - می توان پتانسیل قابل توجهی برای کمینه سازی اثرات اجتماعی و اقتصادیخطرات طبیعی آنها ایجاد نمود . در مقاله حاضر انواع کاربرد های فن آوریهای فوق الذکر همراه با ویژگیها، اطلاعات و نقشه هائی که می توانند ارائه نمایند و نیز مثالهای موردی ارائه گردیده است . امید است با برنامه ریزی لازم در داخل کشور نسبت به استفاده بهتر از این فن آوریها در مدیریت بحران و بلایا اقدام لازم به عمل آید .

کلیدواژه ها:

بلایا ، فن آوری فضائی ، مدیریت