مدیریت بحران، حلقه مفقود شده در حوادث طبیعی ایران با تأکید بر تجربیات زلزله بم ( چالش ها، راهکارها)

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، زمین ساختی و واقع بودن بخش عمده ای سکونت گاه های شهری و روستایی خود در پهنه بالای زلزله، وقوع زمین لرزه های مخرب در آن امری اجتناب ناپذیر است که این درک بالایی از بلایای طبیعی و ابزارهای مقابله با آن را می طلبد . زلزله مرگباری که در سحرگاه پنجم دی ماه ١٣٨٢ شمسی شهر تاریخی بم را با خاک یکسان کرد، به لحاظ ابعاد سانحه، یکی از مخرب ترین حوادث قرن اخیر در ایران از نظر اقتصادی، انسانی و فیزیکی بود که سستی و ضعف ساختاری مدیریت بحران را در آن به وضوح نمایان ساخت . حادثه بم در صورت هشیاری و اقدامات پیشگیرانه می توانست تنها خبری محلی در حد ریزش های جوی یا رویدادهای مشابه دیگر باشد، ولی بیش از هر چیز گواهی بر عدم آمادگی و بی برنامگی مدیران و مردم در برابر واقعه ای قابل انتظار که شرایط طبیعی آن را بارها و بارها هشدار داده بود، می باشد . تجارب تلخی که از زلزله بم نصیب مدیران و مسؤولان کشور گردید اگرچه بسیار نگران کننده بود، ولی محمل و فرصتی شد که باعث شکل گیری مباحث و تحقیقاتی در مورد ناکارآمدی بخش مدیریت بحران در برابر اینگونه حوادث گردید . در کنار ضعف یاد شده، تجربیات فراوانی را نیز در زمینه مقوله مقاوم سازی بناها، ساختمان های فرسوده و تراکم آنها، تراکم جمعیت بالا، عرصه مطالعات زمین شناسی، آموزش مردم، حضور سازمان های محلی امداد و نجات، عدم اطلاع رسانی به موقع و نیاز برنامه جامع درمدیریت بحران برای مسؤولان کشور را در پی داشت که چشم بستن بر این تجربیات می تواند خسارات هنگفت دیگری را در سایر حوادث آینده در برداشته باشد . بی توجهی به مشکلات و تجربیات فوق، به چالش کشیدن شهرها در مقوله توسعه پایدار است . مقاله فوق به این موضوع توجه ویژه ای دارد .

کلیدواژه ها:

ایران ، مخاطرات طبیعی ، زلزله بم ، مدیریت بحران ، توسعه پایدار ، حکومت های محلی ، مدیریت بحران در قرن٢١