مدل استراتژیک سازمان تأمین اجتماعی برای ارتقاء توان مراکز بهداشتی درمانی در مقابله با زلزله و بحرانهای طبیعی

اگر پنج خطر کشور را تهدید نماید، یکی از آنها زلزله ی تهران است (سردار صفوی 1385). زلزله 6/7 ریشتری 2001 در السالوادور منجر به تخریب 1/39 % از ظرفیت بیمارستانی گردید(who). مراکز بهداشتی و درمانی جزو مراکز پراهمیتی هستند که پس از بحرانها علیرغم مواجهه با خسارات مستقیم و غیرمستقیم باید توانایی پاسخگویی به حجم افزایش یافته ی نیازها را داشته باشند. لذا توانمندسازی این مراکز در سه سطح مختلف مدنظر است 1- بقاء جانی 2- بقاء سرمایه ای 3- بقاء عملکردی (بالاترین سطح). سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یکی از متولیان درمان اقدام به تهیه ی مشی استراتژیک توسعه ی پایدار در امر مقابله با زلزله نمود. در این راه ابتدا با فراخوانهای سراسری، نظرخواهی از کمیته های بحران موجود در مراکز، همکاری مدیران مجرب در بحران و کارشناسان امر بحران اقدام به ارزیابی و لیست نمودن تهدیدها، آسیب پذیریها و منابع خود در دو بعد سازه ای و غیرسازه ای در مقیاس کلی نموده و در مناطق حساس مطالعات تخصصی تر و محلی درحال انجام است. درمرحله بعد راهکارهای مدیریت ریسک با تأکید بر کاهش خسارات غیرسازه ای و آمادگی (برنامه ریزی، مهارت کارکنان،تهیه ی منابع) تهیه گردید.استفاده از طرحهای پایلوت و سیستم پایش در تمامی مراحل بازخوردهای ارزشمندی را در پی داشت.نتایج ارزیابی آسیب پذیری در بسیاری از مراکز بخصوص شهر تهران نشانگر وضعیتی پایینتر از سطح بقاء جانی بود. از دهه 90 میلادی گرایش جدید مقابله با بحرانهای طبیعی تمرکز به استراتژیهای کاهش خسارات و آمادگی می باشد (unesco).لذا سازمان در برنامه میان مدت از رسیدن به سطح بقاء جانی شروع و سطح بقاء سرمایه ای را هدفگذاری نمود.بعد از انجام نیاز سنجی در فاز اول، آموزش مدیران در تهران و سراسر کشور جهت تشریح و اجرایی نمودن راهکارهای تهیه شده، انجام گردید که نتایج مثبت آن بعد از زلزله بم و زرند در بیمارستانهای سازمان با محک تجربه به خوبی آشکار شد.در موج دوم آموزشهای کارگاهی برای کارمندان در تمام سطوح درنظر گرفته و درحال اجرا می باشد. در کنار آموزشها و اجرایی نمودن راهکارهای کاهش خسارات غیرسازه ای، نهادینه کردن HEICS ،تهیه ی چک لیستهای عملیاتی، ارزیابی ها، پایش و کنترل مدنظر قرار گرفت. سازمان امیدوار است با تقویت عناصر و زیر سیستمهای خود تبدیل به یک سیستم پویای مدیریت بجران شده و بتواند به عنوان یک زیر سیستم برای سیستم فرادست خود یعنی مدیریت بحران کشور بازویی توانمند بوده و تجربیات خود را در اختیار دیگر سیستمهای همسو قرار دهد.

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران ، مراکز بهداشتی درمانی ، سازمان تأمین اجتماعی ، برنامه استراتژیک ، مدیریت ریسک