بحران آتش و نحوه مقابله با آن در بازارهای سنتی

بازار بخشی از شهر است که به دلیل مرکزیت فضایی – مکانی خود و کارکرد اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، مذهبی ، سیاسی و روابطی که با مناطق دور و نزدیک دارد ، قابل اهمیت است . بازارهای سنتی ، یکی از بزرگترین دستاوردهایمدنی شهرهای اسلامی است که از لحاظ ساختمان ، دارای ارزش هنری و معماری بوده و در عین حال ، به صورت مجوعه ای از یک دست و به هم پیوسته ، در فضای فشرده و در میان شهر جای گرفته است . با وجود دگرگونی هایظاهری در آن هنوز هم ویژگی اصلی یک شهر اسلامی را تداعی می کند . سازمان یابی فضایی- اقتصادی و اجتماعیبازارهای سنتی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است .اطلاعات ما از خصوصیات کالبدی و نیز کارکردهای بازارهای پیش از اسلام یعنی در دوران باستان ، بسیار کم است و اندکی بر شواهد باستان شناسی و بیشتر بر اشارات تاریخی ، جغرافیایی و متون ادبی تکیه دارد . آنچه مسلم اینست کهدر دوران پیش از اسلام ، عنصر بازار تنها در عصر ساسانیان به دلیل حضور همه جانبه دولت در صنعت و بازرگانی بینالمللی در معنایی که اکنون از آن داریم ، اهمیت یافت . اگر چه سابقه معماری و شکل ساختمان بازار به قرن 10 ه . ق باز می گردد ، با این حال ، وضعیت بازار را باید پس از نیمه اول قرن 13 ه . ق به بعد مورد بررسی قرار داد . بازارهای سنتی ، در بافت قدیمی شهرها قرار گرفته و از لحاظ دسترسی ، همچون خیابان ها و کوچه ها دارای محدودیت هایی می باشند . با توجه به کارکرد اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی بازار در ساختار فضایی شهر و شاخص شدن آن به عنوان یک میراث فرهنگی و مدنی در معماری و همچنین تنوع خدمات عرضه شده در این مکان ( کفاشی ، پارچه فروشی ، رنگ فروشی و ... ) همواره آتش سوزی به عنوان یکعامل تهدید کننده در این محل بوده است . این مقاله ضمن بررسی تعریف بازار سعی دارد به تبیین عناصر ایجاد خطر آتش سوزی در بازارهای سنتی و عوامل موثر در پیشروی آتش سوزی در این اماکن پرداخته و راهکارهای عملی مصونیت بازارهای سنتی در برابر این خطر بزرگ را ارایه نماید .

کلیدواژه ها:

بحران ، آتش سوزی ، مقابله ، بازار سنتی