برنامهریزی استراتژیک آیندهنگاری تابآوری، رویکرد نوین شهرهای پایدار و خلاق دررویارویی با بحرانها، منطبق با ظرفیتهای فرهنگی اجتماعی ایران

بحرانها همه ساله با سوء تأثیر بر سه شاخص اجتماع، اقتصاد و محیط موجب خسارات فراوان و بعضاً جبرانناپذیر به کشورها و جوامع بشری میگردند، که بدین لحاظ شناسایی، برنامهریزی مناسب و مدیریت بهینه بحرانها از اولویتهایبرنامهها و اقدامات دولتها میباشد، که با توجه به گستردگی و پیچیدگی جوامع و تنوع و تعدد عوامل بحرانساز، دیگر استفاده از شیوههای سنتی مقاومسازی و مقابله با بحرانها چندان کار ساز نخواهد بود. یکی از مهمترین ایدههایی که در دهه حاضر هم در مدیریت بحران و هم در مدیریت شهری مطرح شده است، ایجاد شهرهای تابآور در مواجهه با بحرانهای مختلف است. آنچه در این دیدگاه از اهمیت خاصی برخوردار میباشد، نگاه جامع به مجموعه عوامل بحرانساز، کنترل کننده بحران و کاهش خطرپذیری، به ویژه عوامل انسانی است. در تابآوری با آنکه به تمام ابعاد محیطی، اقتصادی،فرهنگی اجتماعی و نهادی توجه شده است، اما تمرکز بر ظرفیتسازی اجتماعی و فرهنگی در تک تک شهروندان، در - کشوری نظیر ایران که اگر چه از یک سو با ضعف در زیر ساختها و سازهها روبروست، اما در نقطه مقابل از پشتوانه قویدینی، فرهنگی و ملی مردم برخوردار است، همانطور که در سایر عرصهها نشان داده است میتواند در قالب بهرهمندی از مشارکت و خلاقیت شهروندان در دستیابی زود هنگام و با کمترین هزینه به اهداف انعطافپذیری و بازگشتپذیری در مدیریت بحران، ما را رهنمون گردد. در این بین بهرهگیری از تجربیات سایر ملل و مفاهیم نوین و بلندی نظیر شهرهایخلاق، توسعه پایدار و اصول آینده پژوهی و برنامهریزی و مدیریت استراتژیک فرآیند محور، میتواند ما را در پیشتاز شدن، حداقل در عرصه کشورهای در حال توسعه در این زمینه یاری رساند. لذا در این مقاله ضمن پژوهش به روش مطالعاتاسنادی کتابخانهای و ارزیابی عینی، آیندهنگاری و برنامهریزی استراتژیک انعطافپذیری، بعنوان رویکردی مناسب در برنامهریزی مدیریت بحران، منطبق بر اهداف شهرهای پایدار و خلاق، پیشنهاد و مورد بررسی واقع شده و جهت بکارگیری در عرصه برنامهریزی توسعه پایدار شهرهای کشور و رویارویی با بحرانها منطبق بر رویکردهای جهانی توصیه شده است.

کلیدواژه ها:

آیندهنگاری ، تابآوری ، GIS ، برنامهریزی استراتژیک ، مدیریت بحران ، شهر خلاق ، توسعه پایدار