راهکار کاهش خطر سیلاب در کشور با اجرای پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری (مطالعه موردی: عملیات آبخیزداری شهرستان بندرعباس، استان هرمزگان)

گزارشات سازمانهای بین المللی امدادرسانی و مقابله با حوادث غیرمترقبه حاکی از آن است که سیل یکی از جدی ترین مخاطرات طبیعی به شمار رفته و در صدر فهرست عوامل تهدید کننده حیات جمعی قرار دارد. بررسی ها نشان می دهد علیرغم هزینه های هنگفتی که برای مقابله با سیلاب صرف می شود، خسارات سالانه آن در سطح بین المللی رو به افزایش است و به عنوان مثال در کشور ما یک رشد 250 درصدی داشته و 70 درصد اعتبارات سالانه ستاد حوادث غیرمترقبه صرف جبران خسارات سیل می گردد.در شهرستان بندرعباس 6 پروژه بند خاکی و 1 پروژه تورکینست و 2 پروژه پخش سیلاب اجرا شده است که یکی از پروژه های اجرایی علم آبخیزداری در کشور میباشد. با توجه به ابعاد سازها برآورد گردیده است که جمعا این سازه ها می توانند حدودا 25 میلیون مترمکعب سیلاب را در خود ذخیره کنند. سیلاب های کنترل شده توسط سازه های آبخیزداری برابر با 1100 هزار مترمکعب می باشد. بر طبق گزارشات سیل در بازه 6 ساله، میزان خسارت سیل به پروژه های آبخیزداری6500 و خسارت وارده به ابنیه و تاسیسات 19200 میلیون ریال است. سیل در مناطقی هم به عرصه های منابع طبیعی و کشاورزی خسارات وارد کرده است که معادل 1450 هکتار می باشد. با توجه به اینکه شهرستان بندرعباس از نظر وضعیت مرتع فقیر است و این مراتع از پوشش گیاهی مناسبی برخوردار نیستند و بر طبق مشاهدات میدانی در مناطقی که فاقد سازه آبخیزداری است، آثار سیلاب و خسارت های ناشی از آن مشاهده می گردد. طبق برآوردهای اداره کل منابع طبیعی استان هرمزگان، کنترل سیلاب توسط سازه های آبخیزداری موجب تغذیه 14 قنات و 5 چشمه در مناطق مختلف شهرستان بندرعباس گردیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که پروژه های آبخیزداری با جمع آوری آبهای ناشی از سیلاب موجب نفوذ و ذخیره آنها در آبخوانها می شود.

کلیدواژه ها:

سیلاب ، آبخیزداری ، پخش سیلاب ، مدیریت بحران