بررسی نظریات مربوط به تحولات تاریخی الگوی شهرهای اسلامی

مدل شهرسازی هر کشوری بازتابی از مفهوم مکان در ذهن شهروندان، باورها، شیوه زندگی و سازمان اجتماعی آن است. برخی مستشرقان اسلام را شهری ترین دین خوانده اند و تمایلات شهری قوانین شرع مقدس را دلیلی بر این گرایش دانسته اند. ریچارد فرای می گوید: اسلام را غالباً فرهنگی بر اساس زندگی شهری دانسته اند و با چیرگی بر شهرها یقین بود که پیروان آن هم دیر یا زود از مرکز پیروی خواهند کرد. اسلام اساساً دینی شهری است و به عنوان مذهب و روش زندگی در شهر مطرح شده است. دین اسلام، در دگرگونی چهره شهرهای پیشین مؤثر افتاد و هم موجد برپایی و رشد شهرهای جدید با ویژگیهای خود گشت. اسلام در ذات خود دینی شهری است و یک زندگی کاملاً شهری را تنها می توان در یک محیط شهری محقق ساخت. با توجه به این تعابیر و تفاسیر نقش عمده مذهب به عنوان مبدأ بسیاری از شهرهای اسلامی غیرقابل انکار بوده و نظیر سایر عوامل ایجاد شهرها، نقش عمده ای در ایجاد و توسعه شهرنشینی ایفا می نماید. شهرهای اسلامی براساس سه عنصر یگانه شده مذهب، حکومت و تجارت برای امتی واحد شکل گرفته اند و تجلی کالبدی این عناصر، مسجد، ارگ و بازار است که ساختار شهر برمبنای مرکزیت آن ها پیدا می شود.در این تحقیق با تکیه بر روش شناسی کتابخانه ای-تاریخی ابتد به سیر تحولات تاریخی الگوی شهرهای اسلامی پرداخته می شود وسپس نظریات سه پژوهشگر مشهور شهرهای اسلامی را درباره تاثیرات عوامل گوناگون بروی الگوی شهرهای اسلامی مورد بحث قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

مدل شهرهای اسلامی ، باورهای فرهنگی و مذهبی ، بافت قدیم ، ازخود بیگانگی ،